Toạ đàm: Suy ngẫm về “giá trị trước mắt” và “giá trị bền vững” của giới trẻ hiện nay

“Giá trị tức thời” và “giá trị liên tục” vừa đối lập vừa thống nhất trong mỗi con người. Con người cần giá trị tức thời để duy trì cuộc sống, và giá trị bền vững để sống có ý nghĩa. Đặc biệt đối với những người trẻ có kiến ​​thức, năng lực và cuộc sống không hoàn hảo thì việc hiểu được hai giá trị này là vô cùng quan trọng.

Trong xã hội sôi động và thịnh vượng ngày nay, giới trẻ đang chạy đua để bắt kịp xu thế chung của thời đại, đây là “giá trị tức thời” chỉ tồn tại để phù hợp với thời đại xã hội, tức là hội. Đó có thể là phong cách tất bật “công nghiệp”, sống “nhanh” theo nhịp sống, ăn mặc theo mốt, hay chỉ là chạy theo những môn thể thao thường thấy của giới trẻ ngày nay. Đây đều là những điều tốt, thậm chí cần thiết cho một xã hội cởi mở và hội nhập như ngày nay.

Cuộc sống đòi hỏi người trẻ phải sáng tạo, độc lập để bắt kịp thời đại mới. Cuộc sống cũng không ngừng thôi thúc bạn thay đổi bản thân, thôi thúc bạn chắt lọc những giá trị văn hóa truyền thống và đón nhận những cái mới dù chưa được thử nghiệm, sàng lọc kỹ càng. Tức là bạn sống bằng “giá trị tức thời”. Nhưng mọi thứ đều có ưu và nhược điểm.

Thuận theo dòng chảy và trôi theo dòng chảy không phải là đánh mất bản thân để phù hợp với xã hội. Nên và cần duy trì những “giá trị bền vững” cho mình để sống có đạo đức, có phẩm giá. Nghĩa là bạn phải can đảm, có ý thức bảo thủ, chân thành, cao thượng hay tiến bộ hời hợt, giả tạo và tàn nhẫn trong quyết định chấp nhận hay từ chối cái mới. Bạn cũng cần đủ thông minh để định vị đúng giá trị bản thân thì mới có thể thành công trên guồng quay như ngày hôm nay, sẵn sàng đè bẹp mọi giá trị con người.

Vẻ đẹp chỉ có thể đạt được khi các yếu tố hài hòa với nhau. Khi khoác lên mình một bộ trang phục hợp xu hướng thời trang của năm, có bao giờ bạn nghĩ: “Có hợp với mình không?” Đúng là thời trang và đẹp, nhưng chưa chắc đã đẹp và phù hợp với trang phục của bạn. Tuy chạy theo những trào lưu “bây giờ”, chúng ta cũng cần giữ vững nguyên tắc sống, đạo đức và quan trọng hơn là bản sắc của chính mình.

Người Việt Nam được biết đến với xu hướng thích những thứ nhỏ bé, tinh tế và dịu dàng. Về lối sống, người Việt Nam đặt tính trung thực lên hàng đầu. Đây là những “giá trị bền vững” dù hội nhập quốc tế cũng không thể thay đổi. Không cần nói đến những sự kiện trọng đại, chỉ cần bạn quan sát kỹ, xung quanh bạn vẫn tồn tại “giá trị bền vững”. Đó là chữ “hiếu”, là chữ “tình” luôn ấm áp trong mỗi mái hiên. Đó là chữ “中” trong quan hệ thầy trò. Những giá trị đó, dù ở đâu, trong thời đại nào cũng không thể bị xóa nhòa. Cô dạy mẹ sống có nghĩa, có tình, thật thà và tự trọng. Mẹ tôi đã dạy tôi phải là một người có đạo đức như bà đã nói hồi đó. Những “giá trị bền vững” ấy trường tồn cùng thời gian và sẽ mãi là thước đo chuẩn mực đạo đức của mỗi người.

Nhà văn Ruan Kai đã mang đến cho nó một cách nhìn đầy ý nghĩa về cuộc sống và giá trị giáo dục cao. Đối với bản thân, các bạn trẻ hãy luôn tự nhủ: Chỉ có thể hòa chứ không bao giờ được hòa. Sống phù hợp với yêu cầu của xã hội và nhanh chóng bắt kịp thời đại, nhưng cũng đừng để mình quên đi những nguyên tắc sống, những giá trị đạo đức và truyền thống gia đình, giữ “đạo đức” và “cốt lõi” cho chính mình.

Đừng đánh mất những giá trị cao quý của mình, cho dù cuộc sống buộc bạn phải như vậy. Thế giới xung quanh bạn luôn thay đổi và bạn phải là một phần của nó để tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, nếu nó hoạt động theo hướng tốt, thì bạn sẽ đẹp hơn. Nếu nó di chuyển theo hướng tiêu cực, hãy tiếp tục.

Hình ảnh người phụ nữ đức hạnh trong tác phẩm “Người Hà Nội” của Nguyễn Khải dù đã chứng kiến ​​bao đổi thay của thời cuộc nhưng bà vẫn giữ nguyên một lẽ sống cao thượng, than thở và nâng niu thú vui của người Hà Nội thanh lịch. Đó là những hạt bụi vàng mà mỗi người chúng ta nên giữ lại một ít cho mình, rồi một ngày nào đó, những hạt bụi ấy sẽ soi sáng cho cá tính của chúng ta.

Chúng ta cũng không thể quên hình ảnh Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ khắc khổ đi khắp thế giới trong đôi dép cao su, bộ quần áo kaki và chiếc nón lá. Ông đã mang toàn bộ văn hóa Việt Nam, tinh túy của người Việt Nam, lối sống Việt Nam ra thế giới mà không cần ồn ào. Không phải vì một chút hư danh hay thói đạo đức giả mà đánh mất bản sắc dòng tộc của mình. Điều ông muốn cả thế giới biết là ý thức bình đẳng và niềm tự hào dân tộc.

Nhưng không phải ai cũng nhận ra điều này. Có nhiều người sẵn sàng lừa dối người khác, chà đạp lên những giá trị đạo đức để trục lợi. Cũng có người sống gấp, sống gấp nhưng lại vô cảm trước những mảnh đời bất hạnh quanh mình. Cũng có một số gia đình sống hiện đại mà quên chữ hiếu, chữ tình. Một người như vậy, thích mặc quần áo thời trang nhưng không phù hợp, trở nên lố bịch và kỳ cục. Sống chỉ để tồn tại và hòa tan có thể khiến chúng ta đánh mất chính mình, thậm chí đánh mất một kiếp người thực sự.

“Giá trị tức thời” và “giá trị bền vững” là giá trị chung của mọi người. Để thành công trong cuộc sống và sống có ý nghĩa, mỗi chúng ta cần biết cân bằng hai giá trị này theo mục đích mình mong muốn. Không có giá trị nên được đánh giá thấp hoặc thổi phồng. Sự khác biệt này có thể đá cuộc sống. Tôn trọng giá trị trước mắt, nhưng cần nâng cao giá trị bền vững cho chính mình.