Hình ảnh người bà qua cảm xúc của người cháu trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt

Bằng Việt là nhà thơ cùng lứa với các nhà thơ trưởng thành thời chống Mỹ. Thơ Bằng Việt chứa đựng tình cảm rộng lớn, đằm thắm. Tiêu biểu cho hồn thơ của ông là bài thơ “Bếp lửa” được tác giả viết khi đi du học năm 1963. Trong hoàn cảnh xa quê hương, xa người thân, những tình cảm tuổi thơ cứ thế nảy mầm, nảy mầm, nảy mầm, đứng dậy theo sự chiêm nghiệm lâu dài của tác giả. Hình ảnh người bà trong tình cảm không nguôi của người cháu được thể hiện qua những câu thơ tình thân thương, bền bỉ.

Như một quy luật nghiệt ngã của sáng tạo văn học nghệ thuật, ai cũng muốn viết về tuổi thơ của chính mình, nhưng vì thơ viết về kỷ niệm luôn bị bao trùm trong không khí hoài niệm, nhớ lại quá khứ nên thường lan man, khó tìm chi tiết đặc sắc. để gây ấn tượng trong lòng người đọc. linh hồn. Bằng Việt cũng viết về những kỉ niệm tuổi thơ khi hoa còn chớm nở, nhưng nhà thơ lại chọn cho mình một chi tiết độc đáo, giản dị mà không phải ai cũng nhận ra: cái “bếp lửa”. Nhớ lại tuổi thơ và nghĩ đến bếp lửa, tác giả gợi lên hình ảnh người bà thân yêu – hình ảnh xuyên suốt bài thơ luôn bâng khuâng:

“Cái bếp nơi con lừa chơi trong sương.
Ngọn lửa ấm áp, ấm áp.
Thương em biết mấy nắng mưa”

Bao giờ cũng vậy, bỏ qua không gian và thời gian, những gì đọng lại trong vai người cháu chỉ là hình ảnh của người bà. Đầu tiên, ký ức đưa các nhân vật về những năm đói khổ. Cái đói đã đeo bám văn đàn ta một thời, đói đến mức phải ăn đất sét (trong văn của Ngô Đạt Đồ), nỗi lo miếng ăn luôn đeo bám những trang viết của Nam Thảo… đến nỗi gia đình Chế Lan Văn từng gói gọn trong những dòng thơ đau đớn : “Cả một dân tộc đói rét trong ổ rơm…”

Tuy nhiên, cái đói ở đây chỉ là cái cớ để tác giả nhớ lại một tuổi thơ cay đắng, thiếu thốn trăm bề:

“Tôi đã quen với mùi thuốc lá khi tôi bốn tuổi.
năm đó là năm đói
Bố lên xe và lái gầy
Anh chỉ nhớ khói trong mắt em
Bây giờ nghĩ lại, mũi tôi vẫn còn nhức nhối ”.

Là vì ​​khói, là vì cay đắng, hay là vì cảm xúc chia tay? Từ đó, nhà thơ khẳng định tuổi thơ tuy thiếu thốn về vật chất nhưng không bao giờ thiếu thốn tình cảm gia đình.

Với mùi khói bếp, nhân vật trữ tình nhớ lại tiếng chim hót tám năm tuổi thơ. Bài thơ này không khỏi làm chúng ta nhớ đến “Tiếng chim” của nữ họa sĩ Anh Thơ: cha già cũng thế, kỷ niệm của cô gái trẻ hoa, tiếng chim hót xuyên qua bài thơ như tiếng chim kêu buồn, không Buồn mà tiếc. Ở đây, con chim tu hú đi vào bài thơ như một chi tiết, để thêm yêu em:

“Tôi đã ở với bà của tôi và bà nói với tôi
Bà dạy tôi làm việc, bà chăm sóc tôi đọc sách
Hoắc Tuấn nghĩ thương cô hết mình
Tut tut!không đi cùng cô ấy
Gọi mãi cánh đồng xa”

Và điều gì có thể quan trọng hơn những chi tiết tự truyện đầy cảm xúc như vậy? Câu thơ giản dị, ngôn từ đời thường, không phức tạp nhưng thơ thật như chính tiếng lòng của tình cảm yêu thương. Mẹ luôn ở bên tôi, dạy dỗ, chăm sóc cho tôi lớn khôn, nuôi dưỡng tâm hồn và thể xác tôi. Nhưng bây giờ tôi cũng đi, bỏ mặc nàng đau khổ một mình:

tiếng kêu bíp!không đi cùng cô ấy
cứ kêu đồng tiền ở cánh đồng xa”

Những vần thơ mới man mác và hoang vắng làm sao! Đặc biệt là hình ảnh người bà, khi Bàng Nguyệt nhớ lại những năm tháng đau thương, gian khổ ấy bỗng trở nên cao cả, uy nghiêm. Bất kể “quân giặc đốt làng, đốt làng”, bất chấp khói lửa chiến tranh và nỗi đau chồng chất, bà luôn “quyết” nói với đứa cháu: “Chỉ cần nói với gia đình là bình an vô sự!”. Mẹ là vị thánh hậu phương cụ thể và sống động nhất. Dù bằng cách nào, không gì có thể lay chuyển niềm tin vững chắc của cô ấy vào tương lai:

“Rồi lại đốt lửa sáng chiều
Con lừa trong lòng luôn sẵn sàng
Ngọn lửa niềm tin bất khuất. “

Đó không còn là căn bếp, và giờ đây ngọn lửa trong tim cô luôn rực cháy. Người ta nói rằng, giống như nhiều người Việt Nam, trái tim của cô ấy là trái tim và linh hồn của cô ấy ngược lại. Một niềm tin kỳ lạ vào sự bất tử. Chính niềm tin sâu dày của bà đã được bà truyền sang cháu một cách tự nhiên, như ngọn lửa, truyền lại cho thế hệ mai sau.

Thành công của thơ chị, dòng cảm xúc qua nhân vật trữ tình là sự kết hợp, đan xen của các yếu tố biểu cảm, miêu tả và tự sự. Đây là một nét vẽ quen thuộc của nhà thơ. Chính sự kết hợp tinh tế và độc đáo ấy đã làm cho hình ảnh cô thật gần gũi, những mảnh ký ức tuổi thơ hiện lên sống động, chân thực và giản dị.

Qua kí ức tinh tế ấy, nhà thơ trở về với hiện tại, càng nhớ bà, càng thương bà:

“Nằm trên đời bà mới biết bao nhiêu nắng mưa.
hàng thập kỷ đến nay
Cô cũng có thói quen dậy sớm. “

Nhà thơ khẳng định chắc nịch rằng lửa chính là hiện thân của bà, và bà cũng chính là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn nhà thơ mà bà luôn nhen nhóm:

“Ngọn lửa ấm áp và thoải mái
Nhóm yêu khoai lang
Nồi xôi Tân Đài chia vui
Cùng nhau đánh thức cảm xúc “tuổi thơ”

Tình yêu của cô bao la, giản dị như củ sắn, ngọt ngào như củ sắn. Cuối cùng, nhà thơ khẳng định: “Hỡi ngọn lửa thiêng liêng lạ lùng”, đó là một dòng thơ có sức khái quát cao. Trải qua thời gian, qua bom đạn, ngọn lửa ấy vẫn cháy mãi. Nhưng hơn hết nó còn là biểu tượng của tình cảm thiêng liêng, tình cảm thủy chung trong cuộc đời mỗi con người.

Hình ảnh người bà, tình yêu thương, niềm tin của bà qua hồi ức và suy tư của người cháu khi lớn lên, nói rộng ra là hình ảnh và tình yêu quê hương, đất nước đối với chúng ta. Yêu mến, kính trọng cô là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương của mỗi người đối với nơi mình sinh ra và lớn lên. Ai cũng có một tuổi thơ như thế này. Vậy là bài thơ đưa ta về lại những ngày xưa ta tưởng đã ngủ yên trong lãng quên.