Ý nghĩa của việc kết thúc bản Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Cách mạng Tháng Tám thắng lợi, ngày 9-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, trước hơn nửa triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập. Văn bản có ý nghĩa lịch sử to lớn: tuyên bố cả nước vĩnh viễn xóa bỏ chế độ thực dân – phong kiến, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do của dân tộc. Kết thúc bản Tuyên ngôn Độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng tuyên bố: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và đã thực sự trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tâm sức, sức lực, tính mạng và của cải để bảo vệ quyền tự do, độc lập.” Đó là một tuyên bố hùng hồn tóm tắt xuất sắc những điều cốt yếu của Tuyên ngôn Độc lập.

1. Trước hết, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào khẳng định “Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập” vì điều này phù hợp với đạo lý và pháp luật.

Nhà nước và nhân dân Việt Nam cùng tất cả các quốc gia, dân tộc và các dân tộc “sinh ra đều bình đẳng (…) với quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc” (“Tuyên ngôn Độc lập” của Hoa Kỳ năm 1776). “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập” bởi vì “tất cả mọi người đều sinh ra tự do và có quyền bình đẳng và phải luôn luôn được tự do và có quyền bình đẳng” (Tuyên ngôn Nhân quyền và Quyền Công dân). Quyền lực của Cách mạng Pháp 1791).

Về quyền con người, từ “mở rộng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đến quyền tự quyết của nhân dân các nước: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”. Quyền này là không thể chối cãi và thiêng liêng. Sau hơn 80 năm bị Pháp đô hộ, tuyên bố “Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập” thể hiện niềm tự hào dân tộc và khát vọng độc lập, tự do của đất nước và dân tộc Việt Nam. .

Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, “thực sự trở thành một nước tự do, độc lập”. Đây là một sự thật lịch sử không thể phủ nhận. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch trần tội ác kinh tế, chính trị dã man của thực dân Pháp đối với dân tộc ta trong hơn 80 năm qua. Sự áp bức, bóc lột nhân dân ta của chúng đã ăn sâu vào xương tủy, “làm cho dân ta bần cùng, nước ta xơ xác tiêu điều”.

Thực dân Pháp tước bỏ quyền tự do của ta, để mặc đồng bào ta chìm trong nước mắt và máu trong những đêm trường nô lệ: “Chúng xây nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay tàn sát các sĩ phu yêu nước. Chúng đưa các cuộc khởi nghĩa của chúng ta tắm trong máu”,.. .thực dân Pháp đã hai lần bán nước ta cho Nhật chỉ trong vòng 5 năm (1940-1945). Pháp và Nhật đã gây ra nạn đói lớn năm Ất Dậu (1945) làm hơn 2 triệu đồng bào ta chết đói. Trước khi rút chạy sau thất bại (9-3-1945), thực dân Pháp đã “thiệt hại dã man hầu hết tù chính trị ở An Bạch và Cao Bình”.

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và trên thực tế đã trở thành một nước tự do, độc lập”. Vâng, đây là một sự thật lịch sử không ai có thể phủ nhận. Cách mạng Tháng Tám nổ ra và thành công, “Dân ta lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật chứ không phải từ tay Pháp”. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời từ sự lật đổ và đánh bại ba kẻ thù: “Pháp chạy, Nhật đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị”. Độc lập, tự do là kết quả đấu tranh và cách mạng lâu dài, anh dũng của nhân dân ta:

“Một dân tộc đã anh dũng chiến đấu chống ách nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm, một dân tộc đã nhiều năm anh dũng đứng về phía Đồng minh chống chủ nghĩa phát xít, thì dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc nào cũng muốn độc lập!”.

Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một sự thật lịch sử nên Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mạnh dạn và hùng hồn tuyên bố: “Tuyên bố cắt hẳn quan hệ thuộc địa với Pháp, xóa bỏ mọi hiệp ước ký giữa Pháp và Việt Nam, hủy bỏ mọi đặc quyền của Pháp ở Việt Nam. Đất nước Việt Nam”.

2. Độc lập, tự do là nguyện vọng và ý chí của Nhà nước, dân tộc Việt Nam, của dân tộc Việt Nam.

Lời tuyên bố vang lên như một lời thề thiêng liêng đầy xúc động: “Toàn thể dân tộc Việt Nam một lòng kiên quyết bảo vệ quyền tự do, độc lập bằng tất cả tinh thần và sức lực, tính mạng và của cải của mình”.

Cụm từ “toàn thể dân tộc Việt Nam” thể hiện sức mạnh đại đoàn kết, hàng triệu người dân Việt Nam đoàn kết thành một khối lớn mà một kẻ thù mạnh cũng không thể chấp nhận! “Không được tự do thì chết!”, “Dù phải đốt cả dãy Trường Sơn cũng phải giành lại độc lập!”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hùng hồn tuyên bố quyết tâm này. Hàng triệu người Việt Nam “quyết tất cả tinh thần và sức lực, tính mạng và của cải để bảo vệ quyền tự do, độc lập”.

Bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào là lời cảnh cáo nghiêm khắc đối với thực dân Pháp âm mưu tái chiếm Việt Nam, đồng thời kêu gọi toàn thể dân tộc Việt Nam sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Nhân dân đất nước chúng tôi đã chiến đấu chống lại luật pháp và Hoa Kỳ trong ba mươi năm, và họ đã thể hiện một cách hùng hồn tuyên bố mạnh mẽ này. Đây là khát vọng và ý chí sắt đá của đất nước và nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do. Người lại tuyên bố: “Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất Tổ quốc chứ không bao giờ làm nô lệ!”. (Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến – 19/12/1946).

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập: Chặng đường lịch sử vẻ vang của dân tộc ta đã đi qua với nhiều niềm tự hào: Cách mạng Tháng Tám – Đại thắng Điện Biên – Chiến trường Hồ Chí Minh mở đầu toàn thắng – Giang Hà hai nhà Nam Bắc sum họp…

Với những giá trị đó, Tuyên ngôn Độc lập xứng đáng được gọi là “áng thiên cổ hùng văn”. Nó tiếp tục truyền thống vẻ vang của “Núi sông phương Nam” và “Pingwu Dacao”. Kết thúc bản tuyên ngôn là câu Nonno cao siêu, thiêng liêng thể hiện sâu sắc tư tưởng lớn: “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, Thể hiện ý chí và sức mạnh Việt Nam.