Gợi ý các dạng bài thi môn Pháp luật xã hội (NLXH) trong kỳ thi nâng ngạch

Phần văn xã hội trong đề thi học sinh giỏi là dạng bài thiên về phân tích, nghị luận về các vấn đề liên quan đến mối quan hệ giữa các cá nhân trong đời sống xã hội, đây là dạng đề khó và mở, cần phải học. Học sinh có nhiều kỹ năng và thao tác phân tích, suy luận. Làm rõ câu hỏi. Để viết được một bài văn nghị luận xã hội hay trong đề thi học sinh giỏi, học sinh cần có sự giao thoa giữa cảm xúc và lí trí để bài văn nghị luận không nhàm chán, giáo điều mà vẫn sắc sảo. lí lẽ, tính xác đáng của lí lẽ, dẫn chứng. Đặc biệt là viết đúng và nắm được vấn đề, ngoài kĩ năng, kiến ​​thức thì còn rất quan trọng đối với sự sáng tạo và hiểu biết của người viết, nhằm hình thành phẩm chất riêng, có chiều sâu trong bài viết của học sinh.

Trong những năm gần đây, nghị luận xã hội đã trở thành một môn thi bắt buộc trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp. Trong kỳ thi HSG quốc gia, thành phần xã hội thường chiếm 2/5 tổng số điểm của bài thi.

1. Các dạng câu hỏi kiểm tra năng lực xã hội trong đề thi học sinh giỏi

Một. Nghị luận về lí tưởng đạo đức.

* ý tưởng:

Đây là lớp chuyên đề về tư tưởng đạo đức, triết lý nhân văn, nhận thức nhận thức, mối quan hệ giữa gia đình và xã hội, một số nét tính cách thể hiện phẩm chất con người.

* Chủ đề nhằm:

Lí tưởng sống của thanh niên hiện nay, mục đích sống, học tập và những phẩm chất đạo đức của con người: trung thực, dũng cảm, khiêm tốn, bao dung, kiên trì, chí tiến thủ. Trong cuộc sống, sống có lý tưởng; Mối quan hệ gia đình: tình mẫu tử, hiếu thảo, cha mẹ thờ ơ với con cái; Mối quan hệ xã hội: tình bạn, lòng yêu nước; Đạo đức: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ nguồn.

Đối với học sinh THCS, do lứa tuổi, tâm lý, quan niệm nên vấn đề đưa ra nghị luận không phải là những vấn đề quá phức tạp mà là những vấn đề đạo đức, tư tưởng, tình cảm gắn liền với cuộc sống hàng ngày như tình cảm gia đình, đất nước, tình cảm gia đình, tinh thần trách nhiệm. , tinh thần học tập, v.v. , phương pháp nhận thức, v.v. Những câu hỏi này có thể được hỏi trực tiếp, nhưng thường được ngụ ý thông qua tham chiếu. Tục ngữ (tục ngữ, ca dao, trích dẫn của các bậc hiền triết, các nhà lãnh đạo, các nhà văn hóa học, các nhà văn nổi tiếng, v.v.)

Trong số các câu hỏi học sinh giỏi, các dạng câu hỏi này thường khá đa dạng, nội dung tư tưởng đạo lí có thể quen thuộc hoặc mới lạ nhưng thường đòi hỏi học sinh phải có độ “nhạy cảm” nhất định, có khả năng định vị vấn đề chính xác.

* Các bước làm bài:

Đối với các hình thức tư duy đạo đức giải quyết vấn đề được gợi ý, điều quan trọng cần lưu ý là cách học sinh xem xét nó từ nhiều khía cạnh. Cách đơn giản nhất là hỏi và trả lời câu hỏi. Dưới đây là một số loại câu hỏi chính:

– vấn đề là gì?

– Biểu hiện cụ thể của vấn đề là gì?

– Tại sao?

– Điều này có ý nghĩa gì đối với đời, với người, với mình?

Qua cách đặt và trả lời câu hỏi, có thể hình dung một bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lí cần được triển khai qua ba bước cơ bản:

– giải thích, giải thích

– Giải thích (nhận xét, chứng minh)

– đánh giá

* Một số đề bài mẫu:

Chủ đề một: Anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận bày tỏ quan điểm của mình về câu nói của Jean Paul Pougala:Cuộc đời như một cuốn sách, kẻ khờ lật vội, người khôn vừa đọc vừa suy nghĩ, biết rằng mình chỉ đọc một lần.

chủ đề 2: Trong Bài thơ 27, Tập”.người làm vườnTrong thơ Tagore, tác giả đã mượn hình ảnh hoa sen để gửi gắm một triết lý nhân sinh:Thà làm đóa sen nở trong nắng mai rồi mất tất cả, còn hơn giữ hình búp trong mùa đông lạnh giá. “

Chủ đề 3:

“Chúng ta thường xuyên bắt gặp những người đòi quyền phán xét người khác dựa trên những quan niệm đã có sẵn. Một người không bao giờ chấp nhận sự khác biệt. Và đó không phải là điều tồi tệ nhất. Điều tồi tệ nhất mà chúng ta chấp nhận là chúng ta cho phép mình bị mắc bẫy bởi định kiến. Thật tồi tệ nếu cuộc sống của chúng ta bị chi phối bởi những thành kiến ​​của chính chúng ta, vì vậy sẽ càng tồi tệ hơn nếu chúng ta bị chi phối bởi những thành kiến ​​của người khác. “

(trích nếu bạn biết trăm năm là có hạn, Phạm Lữ Ân, Nhà xuất bản Hội Nhà Văn, 2013, tr.83)

Em có suy nghĩ gì về vấn đề nêu trong đoạn trích trên?

b. Thảo luận về một hiện tượng trong cuộc sống của bạn.

* ý tưởng:

Là dạng đề cập đến những hiện tượng thường gặp trong đời sống, những hiện tượng đó có thể là tích cực hoặc tiêu cực nhưng nó ảnh hưởng trực tiếp và thường xuyên xảy ra trong cuộc sống hiện nay.

* Các chủ đề thường tập trung vào:

An toàn giao thông, tệ nạn xã hội, bạo lực học đường, ô nhiễm môi trường, liêm chính trong thi cử, xả rác bừa bãi, hiến máu, nghiện game, nghiện internet, lối sống ảo, học kỹ năng ứng phó, dịch bệnh, vô cảm, nổi hay cần trong thời đại 4.0 các vấn đề về đạo đức, văn hóa bảo đảm, giữ gìn vẻ đẹp, nhân cách, nhân phẩm, tâm hồn con người, duy trì và phát huy các mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người trong cuộc sống hiện nay.

Khác với các chủ đề về tư tưởng đạo đức, các chủ đề này thường đưa ra các hiện tượng có thật trong đời sống xã hội. Đó có thể là một hiện tượng tích cực, một hiện tượng tiêu cực trong xã hội, hoặc một hiện tượng vừa có mặt tích cực vừa có mặt tiêu cực. Vì vậy, nhà văn buộc phải có nhận thức riêng, bày tỏ quan điểm riêng, phân tích lập luận, ca ngợi cái đẹp, cái thiện, cái thiện (chân, thiện, mỹ), đề cao óc phán đoán, vạch trần cái ác, cái ác, phi nhân… Tất nhiên , những đề tài được đề cập trong các đề tài Những hiện tượng đời sống mà em đã thấy hẳn không chỉ gần gũi với thời học sinh mà còn có ý nghĩa to lớn đối với toàn dân tộc và cả thế giới.

* Các bước thực hiện:

– Khái niệm hiện tượng (hiện tượng đó là gì?)

– Thực trạng của hiện tượng (những biểu hiện cụ thể, mặt tích cực và tiêu cực của hiện tượng)

– Hậu quả của hiện tượng, tác hại (nếu tiêu cực)

– Nguyên nhân của hiện tượng này là gì?

– Cách khắc phục, cách xử lý?

– Kết nối với chính mình.

* Một số đề bài mẫu:

chủ đề một: Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8 tháng 3 năm 2009, Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã tuyên bố:Bạo lực đối với phụ nữ là một tội ác ghê tởm’. Bạn nghĩ sao về vấn đề này?

Chủ đề 2: “Đại học có phải là lối thoát duy nhất cho giới trẻ hiện nay?? “. Quan điểm của bạn về các vấn đề trên.

chủ đề 3: Có ý kiến ​​cho rằng:Mọi người đang thay đổi công nghệ mỗi ngày và công nghệ đang thay đổi cuộc sống của mọi người’.Viết bài văn nghị luận về ý kiến ​​trên.

Chủ đề 4: Con người và thiên nhiên, ai thống trị thế giới?

c. Về một số vấn đề về năng lực xã hội trong tác phẩm văn họcCông việc Nghệ thuật.

* ý tưởng:

Đây là dạng câu hỏi về các vấn đề xã hội, đồng thời là dạng câu triết lý nhân văn sâu sắc được rút ra từ các tác phẩm văn học, tác phẩm nghệ thuật. Vấn đề xã hội này có thể được học sinh nghiên cứu trong dự án sách giáo khoa của mình, hoặc được trích dẫn trong một số tờ báo và tài liệu khoa học.

* Chủ đề nhằm:

Những vấn đề xã hội sâu sắc và nhân văn trong văn học như lòng yêu nước, mục đích sống, trách nhiệm của tuổi trẻ trong xã hội hiện nay, nghị lực sống, đức tính khiêm tốn, lối sống có lý trí,..

* Thực hiện theo các bước trong cấu trúc sau:

Bước 1: Tóm tắt, giải thích và nêu nội dung chính của vấn đề xã hội được đề xuất.

Bước thứ hai: nghị luận xã hội, căn cứ vào tư tưởng đạo đức hay hiện tượng đời sống mà tiến hành các thao tác nghị luận xã hội thông thường.

* Một số đề bài mẫu:

chủ đề một: Từ cảm nghĩ về cảnh người đàn bà hàng chài bị chồng đánh đập trên bãi biển trong “Truyện ngắn”thuyền còn xacủa Nguyễn Minh Châu, hãy nói về bạo lực gia đình.

chủ đề 2: trong đoạn trích “Quốc gia(“Bài ca”)con đường và điều ước”) có câu thơ:

“Em ơi, quê hương là máu thịt của anh
Phải biết kiên trì và sẻ chia
Phải biết phản chiếu hình ảnh đất nước
làm nên đất nước muôn đời…”

Theo em thông điệp gì mà nhà thơ Nguyễn Quốc Điềm muốn gửi gắm đến thế hệ trẻ qua những vần thơ trên? Viết bài văn bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về vai trò của gia đình đối với cuộc sống của mỗi người.

Chủ đề 3:

“Đừng ghen tị, và đừng hợm hĩnh
Tự hào là ông chủ của chính bạn, bạn của tôi
Từ dưới nhìn lên
nhìn vào đám mây
nhưng nó không giống như vậy

nếu bạn đang ở trong vinh quang của vinh quang
vượt qua chính mình
Từ trên cao nhìn xuống suối
Chỉ nhìn hoa, không nhìn người”

(không đầuPimen Panchenko)

Bài thơ trên gợi ý cho bạn điều gì về cách mọi người nhìn nhận bản thân?

Chủ đề 4:

là con người

“ngồi xuống”
đứng thẳng lên
Làm người khó lắm. “

(Từ trong ngày)

trở thành một người sáng tạo
điều đó không khó
Trở thành người biết ăn ngon mặc đẹp
không khó lắm
trở nên giàu có
vẫn chưa khó lắm
trở thành người trăm tuổi
vẫn chưa khó lắm
Vì vậy, điều khó khăn nhất để làm là gì?
cố ý
Nghĩ gần nghĩ xa
nghĩ cao nghĩ thấp
nghĩ hẹp, nghĩ lớn
Có người đẹp bên ngoài nhưng xấu bên trong
Có người xấu bên ngoài nhưng đẹp bên trong
Có người già và người trẻ
Có già có trẻ
một số người sống nhưng chết
một số người đã chết nhưng vẫn còn sống
Cái khó nhất của làm người là: sống!

(Lò Ngân Sừng- Người trên đá, Nxb Văn hóa dân tộc, 2000, tr.6)

Em có suy nghĩ gì về thông điệp của tác giả trong đoạn thơ trên?