Cảm nhận tình yêu thiên nhiên, quê hương xứ Huế của Thanh Hải qua khổ thơ đầu và khổ cuối bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”

Thanh Hải là một nhà thơ cách mạng. Trong hai cuộc kháng chiến, ngay cả trong những giờ phút đen tối nhất, Người vẫn ở lại quê hương Huế, ngâm nga những vần thơ ca ngợi lòng yêu nước, ca ngợi sự hy sinh của đồng bào miền Nam, vững tin vào thắng lợi của cách mạng. Khổ đầu và khổ cuối của “Ốc đảo”, tác phẩm cuối cùng Người để lại trong đời, đã thể hiện tình cảm ấy một cách chân thành và cảm động.

Mùa xuân là mùa thi vị, mùa đầy cây xanh. Khi viết về mùa xuân, các nhà thơ thường chọn sử dụng những gam màu tươi sáng để ca ngợi sức sống của cỏ cây hoa lá. “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải cũng miêu tả thiên nhiên của mùa xuân bằng một hình ảnh, màu sắc và âm thanh hài hòa, sống động, tràn đầy sức sống:

“Mọc giữa dòng sông xanh
một bông hoa màu tím
ôi chim chiền chiện
hát to
lấp lánh từng giọt
Tôi đặt tay lên nguồn cảm hứng”

Chỉ trong hai câu đầu tiên, chúng ta gặp cách viết khác nhau. Thay vì viết như bình thường: “Bông hoa tím nở giữa dòng sông xanh” nhưng đảo ngược “Mọc giữa dòng sông xanh/ Một bông hoa tím”Đảo ngữ động từ “mọc” ở đầu câu thơ là dụng ý nghệ thuật của tác giả, góp phần khơi gợi ấn tượng về sức sống của mùa xuân. Bông hoa màu tím ấy như đang lớn dần, vươn cao ngang nhiên, trải dài trên mặt nước sông Xuân trong xanh.

Mùa xuân, không gian rộng mở, trong lành với những làn sóng xanh gợn lăn tăn. Màu xanh ấy phản chiếu màu xanh của bầu trời, màu xanh của cây cối hai bên bờ, màu xanh quen thuộc ta thấy ở bất kỳ dòng sông nào ở miền Trung du.Nổi bật trên nền xanh của dòng sông là hình ảnh “Một bông hoa màu tím”, Một hình ảnh quen thuộc chúng ta thường thấy ở những vùng sông nước ao hồ ở nông thôn.

Sắc tím ấy bổ sung cho sắc tím quê hương xứ Huế – nét đặc trưng của những cô gái đất kinh kỳ yêu sông Hương núi Ngự. Màu xanh của nước và màu tím của hoa bổ sung cho nhau tạo cảm giác mềm mại, sinh động, mang vẻ đẹp tự nhiên, hài hòa vốn là màu sắc đặc trưng của xứ Huế.

Màu tím ấy còn là màu của ước mơ, của ước nguyện và của tình yêu cuộc sống. Thanh Hải không chỉ yêu quê hương Huế, mà còn yêu chính cuộc sống của mình, háo hức hòa mình vào khung trời bao la, đắm mình trong vẻ đẹp của thiên nhiên, ca hát và ngắm nhìn đến nao lòng. Màu tím ấy cũng là màu hoài niệm. Nhà thơ than thở mấy tháng nay cảm thấy đời chưa đủ thiết tha, chưa đủ gần gũi với đời nên càng muốn thiết tha hơn. Nhưng tiếc thay, đó là những ngày cuối đời và tâm nguyện ấy không bao giờ thực hiện được. Phải chăng màu tím mộng mơ ấy là sự giao hòa của hai thế giới, một màu tím báo trước ngày tận thế sắp đến, một nỗi lo thoáng qua trong tâm trí một thi sĩ nơi trần gian đang dần rút cạn sinh lực? giường bệnh?

Bức tranh thiên nhiên Huế tiếp tục mở ra trong một bản nhạc rộng lớn và tự do hơn khi tiếng hót của chim chiền chiện hòa cùng với muôn vàn tiếng ca, tiếng hò reo:

“ôi chim chiền chiện
Hát lên bầu trời. “

Nhà thơ thốt lên “Ồ”, nghiêm túc quá! Tiếng gọi ấy không xuất phát từ giọng nói mà từ trong sâu thẳm tình yêu thiên nhiên, từ tâm hồn thi nhân trước mùa xuân tươi đẹp với tiếng khèn rộn ràng. Tiếng gọi ấy thoạt đầu nhen nhóm trong một góc nào đó của trái tim, nhưng nhà thơ với hình và tiếng đã hòa làm một, và cảm xúc vỡ òa, thật bất ngờ, thật thú vị. .

Cảm xúc của nhà thơ thực sự trào dâng qua câu hỏi tu từ “Tiếng kêu vang trời”. Tiếng nói tất yếu ấy đã đánh thức không gian cao rộng, đánh thức và đánh thức tâm hồn của một con người đang đối mặt với bóng đen của bệnh tật và cái chết rình rập. . Dòng sông róc rách, hương hoa, tiếng chim hót và hương hoa… Mùa xuân ở Huế bao giờ cũng đẹp, dịu dàng, mộng mơ đến thế!

Thiên nhiên, đặc biệt là mùa xuân, rất hào phóng, chỉ cần con người biết mở rộng trái tim thì sẽ ban tặng cho con người tất cả vẻ đẹp. Thanh Hải đã thực sự mở ra mùa xuân bằng tài năng và sự thăng hoa của tâm hồn. Nhà thơ lặng lẽ lắng nghe với một trái tim rạo rực, trí tưởng tượng và những liên tưởng độc đáo:

“Mỗi giọt ánh sáng rơi xuống
Tôi đặt tay lên nguồn cảm hứng”.

Điệp ngữ “giọt long lanh” gợi liên tưởng giàu chất thơ. Đó có thể là một buổi sáng mùa xuân trong lành, một giọt sương lấp lánh qua kẽ lá, một giọt nắng bên thềm, hay một giọt mưa xuân rơi… Theo mạch cảm xúc của nhà thơ, có lẽ đây là tiếng chim hót, Nó kết thành giọt vui, rơi vào trái tim rộng mở của nhà thơ, thấm vào trái tim rạo rực mùa xuân. Hình ảnh ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được vận dụng tài tình, khéo léo qua trí tưởng tượng của nhà thơ. Thanh Hải cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân qua nhiều giác quan: thị giác, âm thanh và cả xúc giác.

Động tác “giơ tay đón” thể hiện niềm nâng niu, tôn kính của nhà thơ đối với thiên nhiên mùa xuân và cảnh đẹp của thế giới, cảm xúc nồng nàn, rạo rực, rạo rực. Nhà thơ như ôm lấy mùa xuân và tất cả sức sống của cuộc đời.

Nếu như đoạn đầu mở ra một bức tranh Huế đẹp, giàu hình ảnh, màu sắc tươi sáng, giọng điệu tươi vui, sôi nổi, trên nền nhạc điệu thơ… thì ở đoạn cuối, giọng thơ trầm lắng, nhà thơ trở về với tình yêu, niềm tự hào của Huế là ở những giá trị truyền thống in đậm dấu ấn thời gian:

“Mùa xuân – em hát
Nam Hải, Nam Bình
nước cách xa vạn dặm
Aquamarine
Nhịp điệu của xứ Huế. “

Tác giả có nhắc đến những làn điệu dân ca Huế “Nam tình” và “Nam Bình”, giai điệu trầm buồn nhưng chân chất. Và qua những bài như “Nan Ai”, “Nan Ping”, nhà thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc, thể hiện tình yêu và niềm tin vào cuộc sống ở một đất nước với những giá trị truyền thống bền vững.

Nếu khổ thơ trên là một suy tư cảm động về khát khao hiến dâng thì khổ thơ cuối nhà thơ muốn say sưa hát theo lời ca buồn của Nam ai Nam Bình, Thanh Hải đã chuyển hóa thành một chất Huế nồng nàn dung dị, hòa vào sức trẻ. quốc gia. Lời bài hát như ngân vang, khơi dậy những tình yêu nhỏ bé giữa biển người bao la, rộng lớn nhưng rất gần gũi, chan chứa yêu thương và ấm áp. Giọng hát êm ái, đằm thắm cộng với nhịp vui tươi rộn rã, kết thúc cả bài thơ. Tiếng sông nước trong bài thơ là tiếng chim hót vang trời xứ Huế. Kết thúc là những bài hát vui tươi của tuổi trẻ, tình yêu quê hương đất nước.

Bài thơ này được viết vào tháng 11 năm 1980, đó là một mùa đông lạnh giá. Vì vậy, hình ảnh mùa xuân được miêu tả ở đây chính là mùa xuân trong lòng nhà thơ. Trước bệnh tật, cả khi đối mặt với cái chết, nhà thơ vẫn hướng tới mùa xuân tươi trẻ, tràn đầy sức sống, thể hiện một trái tim lạc quan yêu đời và một khao khát sống không sợ hãi. Đọc thơ ông, người đọc càng thêm trân trọng, thêm yêu mến tâm hồn nghệ sĩ, một tình yêu quê hương, đất nước.