
Đánh giá vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên ngày xuân qua việc chọn 4 câu đầu và 6 câu cuối bài “Cảnh ngày xuân” (Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Trong tuyển tập “Cảnh mùa xuân”, Nguyễn Du rất thành công trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên. Có thể nói, tài tả cảnh của nhà thơ đã đạt đến trình độ điêu luyện hiếm thấy trong văn chương. Phương pháp đánh dấu cũng đã được phát huy đến mức cực đoan, và rất khó để bất kỳ ai sao chép. Đặc điểm nghệ thuật này được thể hiện rất rõ ở bốn câu đầu và sáu câu cuối của đoạn trích.
Ở bốn câu đầu, tác giả miêu tả cảnh vật với khung cảnh mùa xuân riêng:
“Mùa xuân chim én bay trên con thoi,
Sáu mươi chín năm đã trôi qua kể từ Quang Thiều
Cỏ xanh tận chân trời,
Một vài bông hoa nở trên cành lê trắng.”
Hai câu đầu phác họa một ngày xuân tươi đẹp với đàn én bay lượn trên bầu trời xuân trong lành, thanh bình. Đồng thời nhà thơ cũng hàm ý ngày xuân trôi qua nhanh quá. Mùa xuân có chín mươi ngày, nay đã “hơn sáu mươi”.
Hai câu tiếp theo thật là một bức tranh đẹp:
“Cỏ xanh tận chân trời
Một vài bông hoa nở trên cành lê trắng.”
Đây chỉ là một bức tranh tả cảnh mùa xuân đơn thuần, nhưng cỏ xanh hoa trắng lại tràn ngập cảnh sắc, thể hiện một không gian xuân khoáng đạt, quyến rũ. Ở đây, Nguyễn Du khảo hai bài thơ cổ chữ Hán: “Lian Tian Bi Fa – Nhạc Hồ Thư Hoa”, Nhưng khi viết vào thơ của mình, nhà văn rất sáng tạo và độc đáo. Thơ chữ Hán dùng hình ảnh “vani” (thảo mộc) để diễn tả mùi vị, còn Nguyễn Du thay bằng “cỏ xanh” để diễn tả ấn tượng về màu sắc. Đó là màu xanh nhạt xen lẫn với màu vàng chanh tươi tắn, bổ sung cho sắc trời và màu của bầu trời, làm nền cho bầu trời chiều xuân trở thành màu cơ bản của bức tranh. Nó được phủ lên trên bằng những bông hoa lê lạ mắt.
Bức tranh dung hòa các tông màu lạnh, trong khi bên trong vẫn tràn ngập sức sống mới của mùa xuân. Chữ “bạch” được đảo ngược ra đằng trước tạo nên sự tươi mới, thanh khiết, thuần khiết đến bất ngờ, hệt như sự kết tinh những tinh hoa của đất trời. Chữ “điểm” làm cho nét chữ của họa sĩ nên thơ, đẹp như tranh vẽ. Bàn tay của tạo hóa đã tô điểm thêm cho khung cảnh mùa xuân tươi mới khiến bức tranh trở nên sinh động lạ thường.
Hai câu văn tả cảnh thiên nhiên của Nguyễn Du thật là tuyệt vời! Ngòi bút của Nguyễn Du đầy tài hoa, giàu chất tạo hình, giàu giá trị biểu cảm trong ngôn ngữ miêu tả. Tác giả rất thành công trong phong cách nghệ thuật kết hợp miêu tả và gợi mở. Kéo để định hình đối tượng. Nhắc liên hệ mở rộng. Như vậy ta thấy tâm hồn con người thật vui tươi phấn khởi qua sự trong sáng, tươi tắn, hồn nhiên, nhạy cảm và tha thiết khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên của thiên nhiên.
Sáu câu cuối tả cảnh chị em Thôi Kiều đi du xuân trở về:
“Những bóng ma nghiêng về phía tây,
Hai chị em quay lưng bỏ đi.
dọc theo những ngọn đồi,
Cảnh quan & Bar Bề mặt quầy bar
cho dù nước uốn cong như thế nào,
Lần trước qua cầu ghềnh nhỏ”
Cảnh còn thanh thanh, dịu dàng của mùa xuân: chút nắng, dòng suối, cây cầu nhưng đã nhuốm màu ước lệ nghệ thuật. Bóng chiều đã ngả chiều: bóng nghiêng đây”, nước chảy quanh. Nhưng không chỉ có hồn đế vương ở cảnh ấy, dường như lòng người cũng đắm chìm trong một cảm giác hoang vắng khó tả. cuộc dã ngoại đã tàn, lễ hội náo nhiệt sôi động đã tàn, hồn người như lay động cùng cảnh vật, dấu chân người lãng đãng, cảnh vật như nhòa đi, vạn vật đổi thay nhẹ nhàng, không gian mang dáng vẻ chật hẹp, hoang vắng. Tâm trạng của mọi người có cảm giác về chuyến đi chơi cuối xuân, cảm thấy xao xuyến, có linh cảm rằng mình sẽ sớm được nhìn thấy Lăng Đan Điền và học giả Kim Chung. “Cư xử xuất sắc”.
Tác giả sử dụng nhiều từ láy, ta ta, thanh thanh,… không chỉ nói lên sức mạnh của cảnh vật mà còn nói lên nỗi xót xa của con người. Đặc biệt, nhân vật “nao nao” thoáng gợi lên một biểu cảm buồn khó hiểu. Từ “lang thang” có một dư vị mạnh mẽ, và chị em Kiều ra về với sự nghèo khổ, tiếc nuối và buồn bã. “Đan Tây” tưởng là vui nhưng thực ra đang chia sẻ nỗi buồn không nói nên lời. Cảm giác ngây ngất trong hơi ấm của mùa xuân, với niềm vui, sự nhạy cảm và sâu sắc của cuộc sống, bộc lộ một cách sinh động vẻ đẹp của trái tim người con gái. Chính những từ ngữ này đã nhuộm đỏ không khí của cảnh vật và khiến người đọc nao lòng, lo lắng.
Bài thơ này cũng hay, vì sử dụng điển cố: tả cảnh, ngụ ngôn, tả cảnh, tả cảnh tương hợp. Trong cảnh có tình, tình ẩn trong cảnh tĩnh mịch, kín đáo.
Qua đoạn trích 4 câu đầu và 6 câu cuối của bài “Cảnh xuân”, Nguyễn Du đã miêu tả một cảnh đẹp mùa xuân. Nhà thơ chỉ ra một vài chi tiết và miêu tả khung cảnh để gợi ra chủ đề. Từ hình ảnh đầy kết cấu. Thiên nhiên được miêu tả trong các thời đại và thời đại khác nhau. Khung cảnh đầy cảm xúc ấy báo trước những tháng ngày sắp tới của Thúy Kiều với biết bao tai ương đang chờ đợi nàng.