
“Thơ ca dân gian không chỉ cho ta hiểu được tâm tư tình cảm của đồng bào ngày xưa mà còn giúp ta học được cách nói đúng. Theo tôi, với một người Việt thiếu hiểu biết như vậy, có thể nói đó là một trong những những điều cơ bản là thiếu. . (Hoài Thanh, Mấy Suy nghĩ về Dân ca, Báo Văn nghệ, số 1,2-1-1982)
Em hãy giải thích và làm sáng tỏ luận điểm trên qua một số câu ca dao em đã học và đã đọc
Hướng dẫn bài tập về nhà:
– Dẫn dắt, trình bày ý kiến.
1. Giải thích quan điểm của Hoài Thanh:
– “Thơ ca dân gian”: Trong văn học dân gian có nhiều thể loại tập trung vào cuộc sống của người xưa. Trong đó, ca dao là thể loại trữ tình có tiết tấu, thể hiện đời sống nội tâm của con người. Tức là ca dao là thể thơ trữ tình truyền thống của dân gian. Dân ca chỉ những bài dân ca.
——”Biết được lòng đồng bào”: Dân ca là tiếng nói tâm hồn sâu lắng, chân chất của đồng bào trong quá khứ. Trong ca dao bộc lộ hết những tâm tư tình cảm của nhân dân ta. Đó là tiếng nói của tình yêu thương vợ chồng, là những lời than thở tủi thân, là tiếng cười hóm hỉnh mà thấm thía, là ước mơ, hi vọng, đợi chờ… Đọc và tìm hiểu ca dao, người đọc sẽ cảm nhận được những cung bậc tình cảm trong đời sống tinh thần của người xưa. .
– “Học nói khéo léo và chính xác”: Dù là văn học dân gian hay văn học dân gian thì ngôn ngữ sử dụng chủ yếu vẫn là tiếng nói giản dị, bình dị hàng ngày của người lao động. Nhưng tuyên bố này không phải là không có sự khéo léo. Chạnh lòng thì xa vời, biểu cảm khi buồn, hóm hỉnh khi chế nhạo, mắng mỏ… Khả năng này đã giúp người đọc ca dao có thêm nhiều kinh nghiệm quý báu trong việc sử dụng ngôn ngữ dân tộc.
– “Thiếu một trong những điều cơ bản”: Những điều cơ bản là những điều cốt lõi, và chúng không thể vắng mặt. Phong tục tập quán dân gian Việt Nam, đặc biệt là ca dao Việt Nam là kho tàng quý giá chứa đựng những nét đẹp truyền thống của văn hóa dân tộc Việt Nam, là cội nguồn hình thành và phát triển đời sống tinh thần của người Việt Nam. Mỗi người Việt Nam. Đến với văn hóa dân gian, đến với ca dao, mỗi người Việt Nam sẽ đến với cuộc sống của tổ tiên mình. Nó là nền tảng của mọi sự phát triển nhân cách.
→ Hoài Thanh Khẳng Định: Dân Ca Việt Nam. Nó không chỉ giúp mỗi người Việt Nam hiểu được đời sống tinh thần phong phú, cao đẹp của tổ tiên xưa mà còn giúp họ có cách nói giản dị hơn, chính xác hơn, nhuần nhuyễn hơn khi sử dụng ngôn ngữ dân tộc. Đây là những kiến thức cốt lõi không thể thiếu đối với mỗi người Việt Nam để phát triển bản thân.
2. Ý kiến làm rõ:
* Ca dao thể hiện tình cảm đồng bào xưa:
– Tình yêu tự nhiên:
Tình cảm gia đình: tình yêu thương của con cái đối với cha mẹ, tình nghĩa vợ chồng, tình anh em…
– Tình yêu đôi lứa: khao khát hạnh phúc, hôn nhân. Nỗi nhớ sâu sắc.Lòng trung thành
– Tiếng tủi thân: Chạnh lòng thương cho thân phận người phụ nữ phải lệ thuộc vào cuộc đời, không tự quyết định được hạnh phúc của mình. Do những trở ngại của xã hội và sự mong manh của tình yêu, nỗi lo hạnh phúc tan vỡ.Khổ thân phận bé nhỏ, khao khát tấm lòng trong sáng cao đẹp
– Tiếng cười hài hước: tiếng cười mang tính chất giải trí; cười để chế giễu, chê trách (mỗi biểu hiện, HS chứng minh bằng phân tích dẫn chứng)
* Ca dao giúp học nói chính xác:
+ Tài năng:
——Ngôn ngữ ca dao mộc mạc, giản dị, đời thường nhưng “cũng rất tinh tế, giàu hình ảnh”.
– Hình ảnh thơ đẹp, giàu sức gợi: dải đào, cầu quai, mười bàn tay…
– Nghệ thuật tu từ: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, ám chỉ, đối tượng…
+ chính xác là:
– Sử dụng ngôn ngữ phù hợp và hiệu quả để diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc ở các mức độ khác nhau.
– Tình ca: ngôn ngữ nhanh, bay bổng, giàu cảm xúc.
—— Dân gian than thở: Ngôn ngữ bình tĩnh mà day dứt.
– Ca dao hài hước: Ngôn ngữ hóm hỉnh, châm biếm, đả kích bằng cách tạo ra những hình ảnh tương phản, ngộ nghĩnh.
3. Đánh giá chung:
– Ý kiến của Hoài Thanh không chỉ soi sáng vẻ đẹp của ca dao mà còn khẳng định ý nghĩa của ca dao trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.
——Có như vậy, bạn đọc mới thêm yêu quý, trân trọng kho tàng văn học dân gian, có cái nhìn đúng đắn về vị thế của nó trong nền văn học dân tộc và đời sống.
Nghị luận: Nhà văn có thể viết truyện cổ tích và học thơ ca dao