Nghị luận về một vấn đề trong đời sống xã hội Là bàn bạc, bày tỏ ý kiến, thái độ hoặc hành động về những sự việc, hiện tượng đang diễn ra, có tác động sâu sắc đến đời sống xã hội loài người.Những vấn đề này thường là những vấn đề nóng bỏng có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến cuộc sống của mọi người

– Có những sự việc, hiện tượng tốt cần biểu dương, khen ngợi.
——Có những sự việc, hiện tượng xấu cần được lưu ý, phê phán, nhắc nhở.
– Có đề đưa ra các sự việc, hiện tượng dưới dạng câu chuyện, tin tức, câu kể để giám khảo làm căn cứ nghị luận; cũng có đề không đưa ra nội dung viết sẵn mà chỉ nêu vấn đề, và thí sinh phải trình bày, miêu tả sự việc, hiện tượng đó.

* Tìm hiểu đề và tìm ý:
– Đọc kĩ các đề để xác định: Đề thuộc kiểu gì? hiện tượng gì được đề cập? Tôi phải làm gì đây?
– Tìm ý: Phân tích để tìm ý nghĩa của sự việc, hiện tượng. Hiện tượng được đánh giá từ những khía cạnh nào? Đưa ra phương pháp nghị luận để làm sáng tỏ vấn đề.

* Làm một bản phác thảo:

Lễ khai mạc:
– Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.
– Luận điểm trạng thái: Trích nguyên văn hoặc khái quát nội dung trích dẫn (nếu có).
– Giới hạn nội dung và hành động thảo luận được thực hiện.

(Giữ phần giới thiệu ngắn gọn và đi thẳng vào vấn đề. Có thể bắt đầu bằng một câu, câu nói hoặc đoạn thơ, đoạn văn cùng chủ đề)

Thân bài:
– Giải thích vấn đề.
– Phân tích thực trạng/biểu hiện/thực trạng của các vấn đề trong cuộc sống.
– Nếu các nguyên nhân đã mô tả ở trên (khách quan và chủ quan).
– Đánh giá, nhận xét tác động (tích cực và tiêu cực) của các vấn đề đối với đời sống xã hội.
– Đề xuất giải pháp quảng bá, tuyên truyền (trường hợp có hiện tượng tích cực) hoặc khắc phục, ngăn chặn (trường hợp có hiện tượng tiêu cực).

kết thúc:
Tóm tắt, khái quát hóa vấn đề nghị luận. Rút ra ý nghĩa, bài học từ các hiện tượng đời sống đang xét. Thể hiện thái độ của bạn đối với hiện tượng cuộc sống được thảo luận và làm việc.

* Ghi chú: Trong quá trình giải thích, phân tích, nghị luận vấn đề cần thông qua dẫn chứng miêu tả (ngắn gọn, tiêu biểu, dễ hiểu) để chứng minh, để các luận điểm có tính xác thực và thuyết phục hơn. Dẫn chứng đưa ra phải tiêu biểu, chính xác, có tính thuyết phục cao.

• Dàn ý nghị luận về một hiện tượng đời sống xã hội (đề bài)

Lễ khai mạc:
– Giới thiệu chung về vấn đề, hiện tượng có vấn đề.
– Giới hạn phạm vi thảo luận.

Thân bài:
Giải thích tất cả các khía cạnh của vấn đề.
– Nêu biểu hiện của vấn đề trong cuộc sống (vấn đề đó biểu hiện như thế nào?).

– Phân tích, đánh giá các khía cạnh khác nhau của vấn đề và tác động của nó đối với đời sống xã hội (trực tiếp và gián tiếp).
– Khẳng định, biểu dương, khen ngợi những vấn đề và kêu gọi học tập, làm theo.

– Phê phán những suy nghĩ và hành động tiêu cực.
– Đề xuất các giải pháp thúc đẩy, phổ biến các vấn đề trong cuộc sống.

– Rút ra ý nghĩa và bài học giáo dục từ các hiện tượng đời sống đang xét.

kết thúc:
– Tóm tắt, khái quát vấn đề nghị luận. Thể hiện thái độ của bạn đối với hiện tượng cuộc sống được thảo luận và làm việc.

• Tranh luận về một hiện tượng của đời sống xã hội (tiêu cực)

Lễ khai mạc:
– Giới thiệu chung về vấn đề, hiện tượng có vấn đề.
– Giới hạn phạm vi thảo luận.

Thân bài:
Giải thích tất cả các khía cạnh của vấn đề.
– Phân tích hiện trạng, diễn biến, hiện trạng của các vấn đề trong cuộc sống.
– Giải thích nguyên nhân (khách quan và chủ quan) dẫn đến tình trạng trên.
– Nêu tác động và hậu quả của vấn đề (trực tiếp và gián tiếp) đối với đời sống xã hội.
– Đánh giá, bình luận, phê phán, lên án tác động của các vấn đề đối với đời sống xã hội.
– Biểu dương khen ngợi những suy nghĩ và hành động tích cực.
– Đề xuất các giải pháp hạn chế, khắc phục, ngăn ngừa hiện trạng và hậu quả của vấn đề.
– Rút ra ý nghĩa và bài học giáo dục từ các hiện tượng đời sống đang xét.

kết thúc:
– Tóm tắt, khái quát vấn đề nghị luận. Thể hiện thái độ của bạn đối với hiện tượng cuộc sống được thảo luận và làm việc.

Việc chọn cách diễn đạt hiệu quả sẽ quyết định chất lượng của bài viết. Thay vì cứng nhắc về các luận cứ trình bày, các luận cứ nên được sắp xếp một cách linh hoạt, nhấn mạnh và làm nổi bật những vấn đề phục vụ đắc lực cho nhận định đã xác định và dẫn chiếu. Đây là sự khéo léo khi viết một bài văn nghị luận về các vấn đề trong đời sống xã hội.

Mỗi sự thay đổi đều mang lại nguồn cảm hứng mới cho tác giả và độc giả, giúp chúng ta tìm ra giá trị thực thông qua vấn đề. Đó có thể là sự đồng cảm, chia sẻ, hành động thực tế dẫn đến cải thiện hoặc thay đổi một vấn đề. Tùy theo từng đối tượng khác nhau mà nhà văn đã biết lựa chọn lớp ngôn ngữ phù hợp để nhận ra sức mạnh của cảm hứng.