ý tưởng:
Phân tích thơ là phân tích các từ ngữ, hình ảnh, nhịp điệu, giọng điệu, biện pháp tu từ được sử dụng trong thơ để làm nổi bật tư tưởng, tình cảm mà tác giả muốn gửi gắm qua bài thơ. . Phương pháp phân tích giúp người đọc cảm nhận được cái hay, cái đẹp và nét độc đáo về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ. Đồng thời, ta thấy được sự tài hoa, sáng tạo, độc đáo của tác giả trong việc lựa chọn những hình ảnh, từ ngữ diễn tả chính xác, sâu sắc tâm tư, tình cảm của mình.
Cấu trúc của một dàn ý nghị luận phân tích một khổ thơ hoặc bài thơ:
Dạng 1: Hướng dẫn cách phân tích một đoạn thơ:
1. Giới thiệu: Giới thiệu bài thơ về tác giả.
hai. Thân bài:
1/ Khái quát về thơ: giới thiệu nguồn gốc (tập thơ ra đời từ tập thơ nào?), hoàn cảnh ra đời (ra đời khi nào, những sự kiện lịch sử nổi bật nào?), tóm tắt nội dung, bộ phận thơ gốc.
2/ Phân tích nội dung và nghệ thuật bài thơ:
– Nhằm làm rõ nội dung và nghệ thuật đoạn thơ. Chia thơ thành các đoạn ngắn (gồm các dòng thơ có nội dung giống nhau hoặc gần gũi với nhau), giới thiệu, dẫn chứng, phân tích các dẫn thơ. Đặc biệt:
– Giới thiệu dẫn chứng: Có 3 cách: giới thiệu vị trí dẫn chứng/giới thiệu nội dung chính của dẫn chứng/kết hợp vị trí và nội dung chính của dẫn chứng.
– Trích dẫn dẫn chứng: phải trích dẫn nguyên văn, dẫn chứng đặt trong ngoặc kép. Viết bằng chứng trong một đoạn văn riêng biệt.
– Phân tích dẫn chứng: là dùng lời lẽ của mình để làm sáng tỏ nội dung (nói gì? nghĩa là gì?), nghệ thuật (biện pháp nghệ thuật gì?) và ý nghĩa của dẫn chứng (có thể là từ ngữ tiêu biểu hoặc cả đoạn thơ) là dấu ngoặc kép). Để phân tích dẫn chứng cần hiểu nghĩa của từ ngữ, vận dụng những hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh sáng tác bài thơ, đọc hiểu văn bản, tìm hiểu văn học và đời sống; biết liên tưởng và tưởng tượng, phán đoán và lý luận phải được sử dụng thường xuyên.
LƯU Ý: Phân tích, không biểu diễn, bài thơ.
3/ Đánh giá thành công về nội dung và nghệ thuật chung của bài thơ.
4/ Giải quyết các yêu cầu bổ sung (nếu có)
3. Kết thúc:
– Tóm lại, nội dung và nghệ thuật của bài thơ này có gì nổi bật?
– để gợi những liên tưởng rộng hơn, sâu hơn (thường là nói về tác động của bài thơ đối với tư tưởng, cảm xúc của người đọc hoặc đóng góp của bài thơ đối với văn học và đời sống. Có thể chỉ cần nêu cảm nghĩ của mình về tác giả.) bút pháp, bài thơ, câu thơ.
Dạng 2: Hướng dẫn phân tích một hình ảnh, câu nghi vấn trong đoạn thơ.
1. Giới thiệu: Giới thiệu bài thơ về tác giả.Nêu vấn đề: Hình ảnh giới thiệu hoặc phân tích vấn đề
hai. Thân bài:
1/ Khái quát về thơ: giới thiệu nguồn gốc (tập thơ ra đời từ tập thơ nào?), hoàn cảnh ra đời (ra đời khi nào, những sự kiện lịch sử nổi bật nào?), tóm tắt nội dung, bộ phận thơ gốc.
2/ Phân tích hình ảnh hoặc câu hỏi: Lần lượt làm sáng tỏ từng đặc điểm của hình ảnh.
– Nêu đặc điểm của ảnh.
– Đưa dẫn chứng thơ theo đặc điểm của hình tượng.
3/ Nhận xét về nghệ thuật xây dựng hình ảnh hoặc nghệ thuật diễn đạt của câu nghi vấn.
4/ Liên hệ, so sánh với các nhân vật khác.
3. Kết thúc:
– Tóm lại, những hình ảnh (trong đề nghị) có gì nổi bật về nội dung và nghệ thuật?
– Gợi liên tưởng rộng hơn, sâu hơn (thường là minh họa tác động của hình ảnh, vấn đề đối với tư tưởng, tình cảm của người đọc hoặc đóng góp của hình ảnh, vấn đề đó đối với văn học và đời sống. Nêu cảm nghĩ ngắn gọn về tác giả, đoạn thơ, dòng thơ).
Một số cách phân tích thơ:
1. Phân tích văn bản, hình ảnh, biện pháp tu từ, giọng điệu, nhịp điệu của từng đoạn thơ.
* Phân tích từ:
Ngôn từ là chất liệu đầu tiên để tạo nên thơ. Tất cả những tâm tư, tình cảm của tác giả đều được lắng đọng trong hệ thống ngôn từ của bài thơ.
Ví dụ, khi mô tả hành vi và bản chất của doanh nhân Ma Jiansheng, Ruan Du đã dùng những từ ngữ gay gắt:
ghế hàng đầu xếp hàng
Phòng mối thúc giục cô ra ngoài.
( Sở Kiều truyện – Nguyễn Du)
“ngồi xuống”: Cách bạn ngồi trên sàng, trịch thượng, vô văn hóa và thiếu lễ độ. Từ góc độ hành vi, Ma Jiansheng là một kẻ vô học thức, nhân cách kém cỏi và tầm thường, anh ta không phải là học sinh lễ phép và có học thức của Guozijian như anh ta nói.
“Sách đã sẵn sàng”: Ngồi thoải mái và không ngại ngùng. Hành vi thiếu tôn trọng, thiếu văn minh và thiếu tôn trọng.
“Kíp”: Khẩn trương, gấp gáp, rất khẩn trương. Ỷ một người coi thường tiền bạc.
Vì vậy, Ruan Du chỉ phơi bày bản chất của Ma Jiansheng thông qua mô tả của hệ thống ngôn ngữ, anh ta chỉ là một tên vô danh, ít học, có phần gian trá, lừa lọc, khi miêu tả bằng lời cũng không đạt được sự thống nhất.
* Hình tượng thơ và phân tích phép tu từ:
Ý thơ còn ẩn chứa trong hình ảnh, biện pháp tu từ của thơ. Thơ nói bằng hình ảnh, bao hàm ý nghĩa nghệ thuật. Đó là thơ ca, là nghệ thuật của ngôn từ.
Chẳng hạn, nhà thơ Văn Phượng đã viết để bày tỏ lòng kính trọng và tự hào về lãnh tụ Hồ Chí Minh:
Ngày qua ngày nắng qua lăng
Nhìn thấy một vòng mặt trời đỏ như thế này ở vị trí lãnh đạo.
(Viếng Lăng Bác – Viễn Phương)
Viễn Phương đã sử dụng những hình ảnh ẩn dụ để đề cao cuộc đời và sự nghiệp của Bác đồng thời thể hiện lòng tôn kính thiêng liêng của Bác đối với vị Cha già của Dân tộc.
“mặt trời” Ở khổ thơ đầu, mặt trời trong tự nhiên có chức năng chiếu sáng, đem lại sức sống cho vạn vật.vẫn “mặt trời” Đoạn hai là ẩn dụ về hình ảnh Bác Hồ vĩ đại. Bởi từ cuộc đời và con người Bác Hồ cũng toát lên một thứ ánh sáng kì diệu, rực rỡ. Chính ánh sáng của chân lý cách mạng mới có thể xóa tan mọi bất công, tàn ác, đưa 25 triệu đồng bào từ bóng tối nô lệ đến với ánh sáng của tự do, hòa bình và công lý.
Bác luôn là mặt trời rộng lớn và tươi sáng. Suốt cuộc đời Người đã không ngại hy sinh hạnh phúc của bản thân và gia đình, dấn thân vào con đường cách mạng đầy nguy hiểm, gian khổ, tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Có thể nói tác giả Viễn Phương đã thể hiện sâu sắc tình cảm kính yêu của nhà thơ đối với Bác qua hình ảnh đó.
* Phân tích thơ:
Giọng điệu giúp thể hiện tư tưởng, tình cảm trong bài thơ, đồng thời gây được tiếng vang sâu sắc đối với người đọc và tác giả bài thơ.
Có thể là giọng điệu chân thành, tha thiết, sâu lắng (bếp lò, thượng Hồ Bá Lăng…). Đó có thể là giọng hồn nhiên, sôi nổi, tinh nghịch (Thơ đội lốt sẽ không nể nang,…). Hay Nỗi Buồn, Nỗi Buồn, Tuyệt Vọng (Kiều ở lầu Ngưng Bích,…)
2. Kết hợp, so sánh đoạn thơ cần phân tích với nhiều câu thơ có nội dung giống hoặc đối lập.
*So sánh điểm giống nhau:
Ví dụ: So sánh nỗi nhớ nhung, nhớ người thân, thiết tha của người lính trong đoạn thơ đồng chí trong vòng tay Nỗi Nhớ Lính Trong Công Lý Và Thơ cô Hồng Nguyên.
Tôi để người bạn thân nhất của tôi đến những cánh đồng của tôi
Ngôi nhà sẽ không để gió lay
giếng nguyên thủy nhất nhớ lính
* So sánh với:
Gửi về nhà sau ba năm
mái tranh
tiếng chim hót trong đêm
ít nhiều vợ trẻ
Bên cối xay cơm canh khuya.
Trong nỗi nhớ của người lính có những hình ảnh bình dị đặc trưng của thôn quê, bởi họ đều xuất thân từ những người nông dân trong bộ quân phục.
* So sánh và đối chiếu:
Ví dụ: So sánh nỗi nhớ đồng ruộng và gia đình của người lính trong bài thơ đồng chí trong vòng tay Tác giả Chính Hữu:
Tôi để bạn bè của tôi đến những cánh đồng của tôi
Ngôi nhà sẽ không để gió lay
giếng nguyên thủy nhất nhớ lính
Tôi nhớ Hà Nội xa xôi, tươi sáng, vui vẻ và ồn ào, “Bức tranh có mùi” Sự tao nhã, tao nhã là trong tâm hồn của những người lính Tây Thiên, nhà thơ Quang Dũng đã đề cập trong bài thơ của mình ngày Thái Lan, Chàng trai xuất thân từ trí thức Hà Thành hào hoa, lịch lãm.
nhìn chằm chằm vào giấc mơ
Mơ những đêm Hà Nội đẹp và thơm.
3. Nhập vai và bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật:
người tiền nhiệm:
Tuhao, đừng đi với cô ấy
Hét vang trên cánh đồng xa.
Tiếng gọi chân thành, chân thành, mạnh mẽ thể hiện một nỗi nhớ da diết của nhà thơ trong những ngày xa xứ. Tác giả dường như muốn nói với các em: “Em ơi, đừng khóc mãi trên cánh đồng xa kia, mà hãy về đây, cất tiếng reo hò, về bên bà, để bà khỏi buồn”. , Cô đơn, lẻ loi.Và qua lời kêu gọi chân thành mộc mạc, ta dường như cảm nhận được nhiều nỗi nhớ, sự trăn trở của tác giả đối với cô trong những ngày xa quê.
4. Phân tích ý nghĩa của câu hỏi:
Ví dụ: Em nghĩ gì về nhan đề bài thơ cái lò:
Bếp lửa không còn là vật bên ngoài mà đã thấm sâu vào lòng tác giả, gắn liền với những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ, gắn liền với hình ảnh bà cố cứu người, giúp khổ, cứu khổ. Tình yêu đơn phương, qua sự chăm sóc của tác giả, ngọn lửa cuộc đời được thắp lên bằng than củi, còn ngọn lửa tâm hồn được thắp lên bằng tình thương, sự hy sinh, cần cù của bà ngoại. Bếp lửa luôn thắp sáng tâm hồn, là biểu tượng của quê hương, làm người ta gắn bó với quê cha, đất tổ nên nó rất thiêng liêng và sẽ luôn hiện hữu trong lòng mỗi người.
