Suy ngẫm của nghệ sĩ về vai trò của nghệ thuật trong đời sống trong Lặng lẽ Sa Pa

(Kỳ thi Học sinh giỏi Văn TP.HCM năm học 2015-2016)

* gợi ý bài tập về nhà:

* giải thích.

Từ suy nghĩ nhân vật của họa sĩ, học sinh có thể rút ra một trong hai điều sau:

+ Cuộc sống đa chiều, đa diện, vô cùng phong phú và phức tạp (cuộc hành trình vĩ đại) nên nghệ thuật không dễ phản ánh mọi mặt, mọi khía cạnh của cuộc sống (sự bất lực của con người trong nghệ thuật).

(+ Nghệ thuật cũng có nhiều hạn chế trong cách tác động đến con người và cuộc sống.)

* Bày tỏ suy nghĩ của mình:

+ Người nghệ sĩ đã đúng khi nói về những hạn chế của nghệ thuật. Với tư cách là hệ tư tưởng xã hội, sản phẩm thẩm mỹ độc đáo sản sinh ra trong quá trình sáng tạo tuân theo quy luật của cái đẹp, nhiệm vụ của nghệ thuật, nhất là văn học là phản ánh đời sống. Tuy nhiên, thực chất của phản ánh hiện thực là phản ánh cách nghĩ của nhà văn về hiện thực.

+ Mặt khác, cuộc sống luôn biến đổi, “sự thật hôm nay sẽ không còn là sự thật ngày mai” (Xuandie), và những biểu hiện của cuộc sống là vô cùng đa dạng, khó nắm bắt. Bởi vậy, để nghệ thuật thể hiện mọi ngóc ngách, mọi điểm sáng, mọi màu sắc, mọi hình thù của cuộc sống là điều không dễ dàng.

(+ Ngoài ra, vì phụ thuộc vào người đọc nên nghệ thuật khó ảnh hưởng đến cuộc sống.)

+ Tuy nhiên, bằng sức sáng tạo nghệ thuật của riêng mình và lòng nhiệt huyết với cuộc sống, các nghệ sĩ vẫn miệt mài sáng tạo nên những tác phẩm lột tả sâu sắc hiện thực, thể hiện rõ nét tư tưởng, tình cảm của tác giả. Phải thấy rằng, nghệ thuật tuy không tái hiện được tất cả những gì trong cuộc sống nhưng nó vẫn lột tả được bản chất của cuộc sống với những nét cốt lõi, nổi bật nhất.

(+ Tương tự như vậy, nghệ thuật có ảnh hưởng hiệu quả đến cuộc sống, thông qua những người đọc tích cực, theo cách nó ảnh hưởng đến tâm trạng của mọi người.)

Phân tích một số tác phẩm nghệ thuật (nói chung) và văn học (nói riêng), đối thoại với nhân vật nghệ sĩ, tìm hiểu mối quan hệ giữa nghệ thuật và hiện thực cuộc sống. Cần thấy rằng nghệ thuật (nói chung) và văn học (nói riêng) giúp chúng ta nhìn ra thực tại của xã hội và thực tại của tình cảm con người. Ví dụ: “Hoa kiều” thể hiện sự thối nát của xã hội phong kiến, bên cạnh tâm hồn Hoa kiều bi tráng và cao đẹp, Sa Pa tĩnh lặng còn khắc họa không khí ấm áp của ngày lập nước và những tình cảm cao đẹp của con người đối với quê hương và những người xung quanh. . .

* Xếp hạng và Đánh giá:

+ Nhận định về nhân vật của nghệ sĩ thể hiện sự hiểu biết của anh ta về những hạn chế của nghệ thuật phản ánh đời sống. Vì vậy, mỗi người nghệ sĩ phải không ngừng ra sức rèn bút, luyện tài để rút ngắn những hạn chế đó.

+ Nghệ thuật phản ánh cuộc sống chứ không chạy theo cuộc sống.Nghệ sĩ nên cẩn thận phản ánh chiều sâu của hiện thực hơn là bề rộng của hiện thực