Vẻ đẹp trong sáng tạo nghệ thuật của Thạch Lam

Thạch Lam cho rằng nhà văn là người đi tìm cái đẹp. Trong “Theo dòng”, ông viết: “Cái đẹp ở khắp mọi nơi, trong hang cùng ngõ hẻm, trong tất cả những gì tầm thường. Việc của nhà văn là nêu lên cái đẹp ở nơi không ai ngờ đến, khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn, tiềm ẩn của sự vật”. một bài học để người khác nhìn nhận và thưởng thức (…) Đối với tôi, cái đẹp là tính đa diện, phong phú, chỉnh thể và có giá trị khác hẳn so với trước đây, như vậy Thạch Lam thừa nhận cái đẹp tồn tại trong hiện thực khách quan, biểu hiện trong sự phong phú, đa dạng của đời sống con người. Cái đẹp đa diện, tiềm tàng, tiềm ẩn, tiềm tàng, tiềm ẩn trong sự vật. Vì vậy, không phải ai cũng thấy được mà chỉ những ai đủ tinh ý, đủ nhạy cảm, có con mắt tinh đời mới nhận ra được. Quan niệm của Thạch Lam làm ta nhớ đến lời Hoàng Đức Lương trong lời tựa bài thơ Đoạn Diễm: “Còn văn thơ là cái đẹp của cái đẹp, cái tinh tế của cái tế nhị, mắt thường không thấy được, miệng người thường không nếm được.”

Quan niệm trên của Thạch Lam cũng cho thấy nhiệm vụ cao cả của nhà văn là khám phá cái đẹp để “Dạy cho người khác một bài học, hãy xem và tận hưởng”, đến “Hãy để tâm hồn người đọc trong sáng và phong phú hơn”. Cái đẹp trong quan niệm của Thạch Lam không phải là cái gì trừu tượng, cái đẹp ấy tuy tiềm ẩn, tuy tiềm ẩn trong cuộc sống, nhưng trong ngòi bút của ông, cái đẹp ấy chính là cuộc sống được cảm nhận, “Nhìn” Và “thưởng thức”.

Tư tưởng của Thạch Lam hiện lên trong tác phẩm của ông. Đến với truyện ngắn của Thạch Lam, trước hết người đọc được đắm chìm trong vẻ đẹp trinh nguyên, dịu dàng, duyên dáng của thiên nhiên.này đây “Buổi chiều ru êm đềm, tiếng ếch đồng kêu theo gió thoảng”, “Phía Tây đỏ lửa, mây hồng như than tàn” (hai đứa), đây “Một cảm giác mát lạnh chợt bao trùm lên vai tôi. Xinxin ngẩng đầu lên và thấy anh ấy vừa bước vào từ dưới những chiếc lá tre xanh trong ngõ. (trở lại); “Anh thấy mát rượi, luồng ánh sáng xuyên qua tán cây nhảy múa theo gió trên con đường gạch Bát Tràng rêu phong. Mùi lá tươi thoang thoảng trong không khí (…) Thật yên tĩnh, không có âm thanh trong vườn, như thể tất cả Sự náo động của thế giới dừng lại ở ngưỡng cửa (…), và trong bóng tối dịu mát lóe lên những màu sắc tươi sáng mà anh ta mang ra ngoài. Thiên đường là” (trong bóng râm của hoa lan); “…Mùa đông đến bất chợt, không báo trước. Nhìn ra sân con thấy đất trắng khô, gió luôn thổi bụi mịn, cuốn lá khô. Trời không u ám, tuyết trắng. Hoa lan trông như một chậu cây, những chiếc lá rung rinh và dường như lại sắc bén hơn bởi cái lạnh.” (gió lạnh đầu mùa).

Có thể nói, trong tác phẩm của Thạch Lam, các loại màu sắc, mùi vị, âm thanh trong tự nhiên… đều nhẹ nhàng, hài hòa, trở thành “Thức ăn của thế giới” Giúp mọi người bình tĩnh lại. Thiên nhiên với phẩm chất này cũng giúp một phần thanh lọc tâm hồn, tình cảm của con người.

Vẻ đẹp nhân văn trong văn Thạch Lam là vẻ đẹp tâm hồn, cốt cách, văn hóa Việt Nam. Đó là trở về với quê hương thân thuộc, là trở về với không khí hoài cổ nồng nàn rạo rực (dưới bóng cây đế vương), là đạt đến vẻ đẹp tâm hồn của một con người trong sáng, thơm tho, rạng rỡ; là của một người phụ nữ cần cù, siêng năng. , và luôn hy sinh vì người khác Cái đẹp (Mai trong “Đói”, Lệ Mama trong Le Mama’s House, Tâm trong Cô Hằng vụ mùa, Chị Sen trong Con, Dung trong tiểu thuyết “Ngày mới”…); cái đẹp của cái đầu tình yêu lãng mạn, vẻ đẹp của sự trinh nguyên ( Tình cũ, dưới bóng Hoàng Lan, một ngày mới…); vẻ đẹp của sự tự thú và tự hoàn thiện (một cơn giận); vẻ đẹp thận trọng, tế nhị và tươi trẻ của người phụ nữ ( cuốn sách bị lãng quên).

Thạch Lam thường đặt nhân vật của mình vào những tình huống lạ lùng của xã hội, từ đó phát hiện và giữ lại vẻ đẹp trong sáng ở con người để ngợi ca, khẳng định. Điều rất cảm động là Lian Hese (Chạng vạng lúc ba mươi) là hai cô gái người Digan sống trong bùn nhơ nhưng vẫn còn chút lương tâm. Trong truyện “Mái tóc”, Thạch Lam vẫn giữ nguyên vẻ đẹp hồn nhiên của nhân vật Thành trước sự quyến rũ của đồng tiền. Bà Cao (đứa trẻ) bản chất là người độc ác, nhưng đứng trước đứa con của bà Mori, người hầu của bà, bà lại nóng lòng “đổi tất cả tài sản lấy đứa trẻ”. Đó là một thứ vẻ đẹp lắng sâu trong tâm hồn người đàn bà độc ác, độc đoán. Khai thác vẻ đẹp nhân bản này, Thạch Lam hướng đến sự thanh lọc tâm hồn, tình cảm con người.

Giữa muôn vàn vẻ đẹp ấy, Thạch Lam đặc biệt quan tâm khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn trong thế giới nội tâm phong phú của con người. Đây là vẻ đẹp của tình yêu thương, là lòng nhân ái giữa con người với nhau. Hai chị em Sơn và Lan (cơn gió lạnh đầu mùa) cắp quần áo ở nhà đi tặng bạn bè trong tiết trời se lạnh thật cảm động. Nhân vật Bình (bạn trẻ) cảm thấy thắt lòng khi bạn ốm. Thành (tức Giận) day dứt, đau khổ và ân hận vì hành động của mình đã đẩy gia đình người tài xế vào cảnh khốn cùng. Lũ trẻ (chim hót) xót xa cho người lữ khách trên con đường vắng trong đêm lạnh, và người nghèo.

Thạch Lam đặc biệt chú ý khai thác vẻ đẹp của thế giới tinh thần con người, những cảm xúc phong phú, những biến đổi tinh tế, những tình cảm rất tinh tế trong tâm hồn con người. Độc giả chắc chắn sẽ bị dày vò bởi những cảm xúc “buồn bã”, “mơ hồ hoang mang” hay “niềm vui khi hạt gạo xát vào da” của Tiểu Liên trong “Đứa con thứ” (Nhà của mẹ). Nhà văn Ruan Yuesheng đã từng nhận xét rất minh triết trong một bài báo: “Thạch Lam có khả năng tái tạo những rung động của tâm hồn con người, đôi khi mềm mại như cánh bướm. Khả năng này chỉ có ở những tâm hồn hết sức nhạy cảm, tinh tế”. . . . ”

Có thể nói, nếu lấy “cái đẹp” làm gốc là xuất phát điểm của ông Lin đối với con người và cuộc đời, thì đọc tác phẩm văn học của ông Lin, người đọc có thể được tắm mình trong muôn vẻ đẹp, ở những nơi không ngờ tới: Vẻ đẹp thiên nhiên nên thơ ( hai đứa trẻ, gió lạnh sớm mai, dưới bóng hoa lan vàng…), vẻ đẹp của thế giới theo phong cách Việt Nam (Lệ Nương Giá, cô gái cắt lát…), vẻ đẹp của cuộc đời là sự sinh thành vĩnh cửu (đứa con đầu lòng), nét đẹp truyền thống văn hóa dân tộc (Hà Nội sáu phố phường). Đặc biệt văn Thạch Lam chinh phục lòng người bằng vẻ đẹp của đời sống tinh thần và bản chất con người (gió lạnh sớm, cơn giận, tiếng chim hót, mái tóc, một ngày mới…). Quả thật, trong văn Thạch Lam, cái đẹp có muôn hình vạn trạng mà ông từng hình dung.