Vẻ đẹp trữ tình của sông lớn trong “Người lái đò của sông lớn” của Ruan Yuan

Hướng dẫn bài tập về nhà:

“Người lái đò sông lớn” là một áng văn rất đặc sắc của Nguyễn Tuân viết từ Sông Đà. Trong văn xuôi, tác giả đã khắc họa đậm nét hình tượng Dahe với hai tính chất hung bạo và trữ tình. Khi miêu tả tính cách hung bạo của Dahe, tác giả đã sử dụng những câu văn có nhịp độ nhanh và những hình ảnh thơ hùng tráng. Nhưng ca ngợi Đại Hà trữ tình, gợi cảm, ông lại dùng những câu văn dài dòng, nghe như đang ngân nga.

Vẻ đẹp nên thơ, đẹp như tranh vẽ của dòng sông lớn:

——Trong dòng người hiện tại chỉ còn lại nỗi nhớ. Con thuyền xuôi chèo mát mái: câu mở đầu của một đoạn hoàn toàn bằng phẳng tạo cho nó một chất ngông, mơ màng, ý thơ cứ âm thầm trùng điệp tạo nên chất thơ.

– Thiên nhiên hài hòa, nguyên sơ và cảnh sắc tuyệt vời: núi non xanh nước biếc chồi non, nai cúi đầu ăn chồi cỏ đẫm sương.

So sánh bờ sông hoang vu với bờ sông thời tiền sử, sự hồn nhiên trong truyện cổ tích xa xưa mở ra cho người ta những liên tưởng về sự bao la, lãng mạn và hiện thực của dòng sông.

——Cảnh tương tác nhân vật đan xen với hiện thực: tiếng còi vang lên, chú hươu ngộ ngộ ngẩng đầu hỏi khách sông. Cảnh tượng này đã lay động người tình bé nhỏ của Đại Giang trong thực tế và trong giấc mơ.

Nghệ thuật tài hoa của một ngòi bút lãng mạn tinh tế. Tác giả đã mang đến cho người đọc những hình ảnh sinh động và ấn tượng sâu sắc:

– Hành động tĩnh: con cá quẫy đạp đủ để khiến chúng ta sợ hãi.

——Có một sự thay đổi bất ngờ trong sự tĩnh lặng: con thuyền bồng bềnh, con nai vểnh tai, ngọn cỏ mù sương, tiếng sáo giọt sương, đàn cá xanh tung tăng bơi lội.Cảnh và vật ở trạng thái động, không gò ép bản thân và với bầu không khí năng động của cuộc sống đa chiều

Nhà văn mở lòng với sông, trở thành sông để lắng nghe nhịp sống mới, nhớ sông, yêu sông, phụng sự Tổ quốc:

——Tôn vinh vẻ đẹp của dòng sông lớn, và cảm nhận về lịch sử và nỗi nhớ của người già. : Đề cập đến nhà Trần và nhà Li.

——Trước vẻ đẹp hoang sơ, tác giả liên tưởng đến tiếng còi tàu, cuộc sống hiện đại.

– Trải nghiệm, phản ánh nỗi nhớ trên sông: nhớ thương thác đá, nghe tiếng đàn, bồng bềnh, hoa nở.

Qua cách chọn, cảnh vật và con người gắn bó chặt chẽ với nhau, ta thấy được nét đặc sắc trong văn của Nguyễn Duẩn. Đọc “Sông Đà”, người đọc sẽ cảm nhận được tài năng và tâm hồn theo đuổi cái đẹp suốt đời của con người, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của mọi người đọc chúng ta.

tham khảo:

Nguyễn Tuấn là một nhà văn thẩm mỹ, “Trọn đời tôn thờ và phụng sự cái đẹp”. Các tác phẩm của ông là những trang viết sống động về con người và thiên nhiên, tràn đầy cảm hứng đáng khâm phục. ““Người lái đò trên sông” Đó là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng thẩm mĩ của nhà văn. Trong văn của mình, Dahe hung bạo như một con “quái vật biển nham hiểm và hung dữ”, và dịu dàng, trìu mến như một người đẹp Tây Bắc. Chất trữ tình của bố cục toát ra từ những tông màu tương phản của dòng sông.

Trích đoạn ““Người lái đò trên sông” Trích Tiểu luận Sông Đà (1960). Tác phẩm này là kết quả của chuyến hành trình 8 tháng lên Tây Bắc của Nguyễn Tuấn. Tây Bắc hùng vĩ và thơ mộng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người viết, đặc biệt là Dahe. Với chất liệu ngôn từ phong phú, đa dạng, tác phẩm này quả thực đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Nhà văn đã huy động kho tàng tiếng Việt, nhiều chuyên ngành, nhiều lĩnh vực để tái hiện dòng sông hung bạo, trữ tình và người lái đò chất phác.

Phần đầu của đoạn trích, tác giả chủ yếu miêu tả sự hung dữ, hùng vĩ và dốc đứng của một dòng sông nhiều ghềnh thác. Đó là cảnh hiểm trở của hòn đá đứng bên bờ sông, cảnh “đá chọi nước, đá chọi sóng, sóng chọi gió” trong cảnh rồng cuộn nước chảy, cảnh thác nước rùng rợn; cảnh thác nước gào thét; dòng sông nhiều cửa sinh tử… Cuối cùng, tác giả chủ yếu bàn về vẻ đẹp trữ tình của Đại Hà.

Nguyễn Tuân quan sát dòng sông từ nhiều góc độ. Góc đầu tiên là từ trên xuống. Vì thế, tác giả hình dung Dae-ho là một thiếu nữ xinh đẹp với mái tóc bồng bềnh trữ tình: “Sông lớn nước chảy như suối, chân tóc ẩn trong mây trời Tây Bắc, tháng hai hoa gạo nở, khói xuân cuồn cuộn”. Điệp ngữ “dòng chảy dài, dòng chảy dài” như mở ra trước mắt người đọc một dòng sông dài vô tận, mái tóc của Đà Giang như kéo dài ra vô tận, trùng điệp giữa núi rừng xanh bao la, tĩnh lặng.

Hình ảnh ẩn dụ “như áng tóc trữ tình” cho người đọc thấy được vẻ đẹp lộng lẫy của Đại Hà. Sông Đà như một kiệt tác của đất trời. Từ “áng” thường được gắn với Angshi và Angwen, nay Nguyên gắn với “tóc” và trở thành “biểu”. Cả câu diễn tả cảm xúc thơ mộng, đẹp như tranh của dòng sông trẻ trung, đẹp như tranh thơ. Như vậy, cảnh vừa thực vừa mộng. Từ láy “ẩn khuất” làm tăng thêm vẻ huyền bí, trữ tình cho dòng sông. Vẻ đẹp của Dahe – vẻ đẹp mảnh mai còn được tác giả nhấn mạnh qua các động từ “nở” và “lăn”, kết hợp với hoa ban trắng trong rừng và hoa gạo đỏ hai bên bờ sông. Nó khiến người đọc ngỡ như mái tóc điểm xuyết mây trời như điểm thêm những bông lúa, mơ màng như sương xuân. Nhân cách hóa đó là điều làm cho Dae-ho trở nên quyến rũ!

Nguyễn Tuân còn thể hiện vẻ đẹp trữ tình của dòng sông lớn qua cách miêu tả màu sắc của dòng sông.Câu văn thể hiện sự say mê của Nguyễn Tuấn đối với dòng sông Tây Bắc thật bay bổng, thật lãng mạn “Tôi từng háo hức nhìn mây xuân bay qua sông, nhìn xuống nước sông qua mây thu”.

Chính vẻ đẹp của bầu trời đã tạo nên vẻ đẹp độc đáo của Dahe. Nếu Hoàng Phủ Ngọc Tường nhìn thấy sông Hương, do mây phản chiếu, có màu xanh đậm và ánh nắng “sáng xanh, trưa vàng, chiều tím” đẹp như một tia chớp trong cái chảo; Nguyễn Tuân đã phát hiện ra vẻ đẹp của màu nước sông lớn thay đổi theo mùa. Vào mùa xuân, sông lớn có màu xanh ngọc bích, “không phải màu xanh của ngao Ganluo”. Ngọc lục bảo có màu xanh trong, sáng, xanh da trời—một màu gợi cảm, sảng khoái. Đó là màu của nước, núi và bầu trời. Vào mùa thu, nước Dahe “chín từ từ và chuyển sang màu đỏ, như rượu làm tổn thương da, và lại đỏ bừng vì tức giận”.

Trong câu sử dụng hình ảnh ẩn dụ “đỏ dần, như rượu làm da thịt” được sử dụng khiến người đọc hình dung ra vẻ đẹp thay đổi của màu nước sông lớn. Đồng thời, Nguyễn Tuân cũng làm nổi bật chất thơ trữ tình của nước trong câu văn, cũng như sự hung dữ của sông nước Tây Bắc.

Xem xét kỹ hơn, những bài thơ, những cây bút của Ruan Kun thuộc về Dajiang. Tác giả so sánh Đại Hà như một người bạn cũ, đi xa và dư vị vô tận, gặp lại là một niềm vui. Khi bắt gặp ánh nắng rọi vào mắt, nhà văn hướng ngoại thấy nắng Đại Hà đẹp đến say lòng trong “màu tháng ba rực rỡ”. “Dương Châu tháng ba hoa nở Dương Châu”Mượn một câu trong bài thơ Đường luật “Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng ở lầu Hoàng Hạc” – Nguyễn Tuân như ngầm khẳng định vẻ đẹp cổ kính của sông nước Tây Bắc. Dòng sông cùng với thơ Đường gợi lên vẻ đẹp êm đềm, trong trẻo, lấp lánh, hồn nhiên và yên bình.

Trong lòng Nguyễn Tuấn, gặp lại Đại Hà, anh nhận ra em “Giang Hà vui như thấy nắng sau mưa, vui như tiếp tục tan mộng.” Qua phép tương phản, nhân hóa độc đáo, dòng sông lớn sâu thẳm và đẹp đẽ: thân thiện, dễ thương, thoang thoảng hơi ấm tình người của dòng sông. Nó trở thành một người bạn trung thành và thủy chung, điềm tĩnh chờ đợi những người từ phương xa trở về.

Tác giả tả cảnh bãi sông thật hùng vĩ. Người đọc như lạc vào thế giới cổ tích, thế giới thời tiền sử. Câu văn “thuyền em lênh đênh trên sông lớn” đầy duyên dáng, tạo cảm giác thanh bình, yên ả và tĩnh lặng. Tác giả tập trung vào lịch sử những ngày đầu dựng nước và giữ nước: “Dường như từ thời Trần, Lê, Lê dòng sông này đã vắng lặng đến vậy”..

Sự phản chiếu này càng làm nổi bật vẻ đẹp nguyên sơ và hoang sơ của hai bờ sông lớn.như tác giả so sánh “Bờ hoang như cổ tích Bờ em hồn nhiên như cổ tích xưa. Sự đối lập độc đáo gợi thời gian với không gian, mở rộng biên độ, làm nổi bật vẻ đẹp thuở ban đầu ngây thơ, trong sáng.

Các bờ sông ở đây cũng tràn ngập vẻ đẹp của thảm thực vật và động vật. Trong sự tĩnh lặng của thiên nhiên, trong màn sương chưa tan, nhà văn nhìn thấy một vẻ đẹp căng tràn sức sống. “Ruộng ngô mọc lá ngô đầu không có ai, cỏ mọc đầu núi”. Cảnh đó còn ấn tượng hơn “Con nai cúi đầu ăn mầm cỏ đẫm sương đêm”. Vẻ đẹp ấy đầy hương sắc nên thơ và đẹp như tranh vẽ. Thiên nhiên như một bức tranh màu nước tuyệt đẹp. Điều này làm chúng ta nhớ đến bối cảnh giả định ở Trung Quốc, nơi một ngày nọ, một ngư dân chèo ngược dòng trên một chiếc thuyền nhỏ và bị lạc vào vùng đất thần tiên của Đào Viên. Đoạn thơ về dòng sông lớn của Nguyễn Tuân có lẽ cũng tỏa ra một điển tích gợi trong tâm trí người đọc vẻ đẹp của sông nước Tây Bắc – nơi sinh ra tình yêu đất nước.

Đoạn trích kết thúc bằng hình ảnh “tiếng cá…đuổi theo con nai”, và Dahe muốn nói đến thơ Tản Đà “bọt nước bồng bềnh… cảnh người mê không biết”. Dòng sông trở nên hấp dẫn hơn, có hồn hơn và lôi cuốn hơn. Các biện pháp xây dựng hình tượng đa dạng, tương phản độc đáo, miêu tả nhân hóa, liên tưởng thú vị, bất ngờ. Sự lựa chọn của các từ là duy nhất. Hình ảnh lãng mạn. Mô tả nó với một bức tranh thơ. Tất cả những điều đó giúp Nguyễn Tuân tái hiện sức sống mãnh liệt của vẻ đẹp nên thơ, trữ tình của Dahe.

Dahe là một con sông lớn ở phía tây bắc, và nó là con sông có trữ lượng năng lượng nước lớn nhất trong cả nước. Đây cũng là dòng sông hiểm trở với “trăm thác, trăm ba nguy” rình rập. Nhưng đó cũng là dòng sông thơ mộng pha lẫn máu thịt trong cảm nhận của Nguyễn Tuân. Nguyễn Tuân miêu tả dòng sông như một tác phẩm nghệ thuật, một tác phẩm nghệ thuật mà thiên nhiên đã ban tặng cho đất nước, ông đã phát hiện ra dòng sông một cách thẩm mỹ và thể hiện một cách xứng đáng những nét tuyệt vời của nó.Trang sách đã khép lại nhưng tâm hồn người đọc vẫn như đang bồng bềnh trên sông “Hồn nhiên như một câu chuyện cổ tích”.