Cảm nhận ý nghĩa chi tiết của đoàn tàu trong tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam
truyện ngắn hai đứa trẻ Thạch Lam được coi là “Lời bài hát buồn”.Đây là một truyện ngắn đặc sắc kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Hình ảnh đoàn tàu xuất hiện ở cuối tác phẩm được coi là một chi tiết có ý nghĩa góp phần tạo nên thành công cho truyện ngắn.
Chuyến tàu hiện lên trong khung cảnh tối tăm của những mảnh đời mỏi mòn trong vùng, những mảnh đời chìm trong bóng tối. Tuy nhiên, vẫn còn biết bao người “mong ánh sáng cho cuộc đời nghèo khó” trong bóng tối. Với hai chị em, mong muốn này trở nên rõ ràng và cụ thể hơn. Họ đợi tàu từ chiều đến khuya, để được ngắm tàu và hàng ngày. Khi họ nhìn thấy đoàn tàu chạy qua thị trấn, dường như họ chỉ mới sống có một ngày.
Nhìn từ xa, hình ảnh đoàn tàu “như ngọn lửa xanh giữa trời”, và “tiếng còi vang trong gió xa”. Rồi đoàn tàu đến gần, inh ỏi, inh ỏi, bùm, rít inh ỏi. Khói tràn ngập đường phố và ánh đèn tỏa sáng trên đường phố. Âm thanh mạnh mẽ và to. Ánh sáng lấp lánh, rực rỡ tràn ngập thị trấn.Nhưng
Đoàn tàu vụt qua rồi khuất dần trong đêm sâu. Tiếng ồn ào xa dần, thưa dần, phố huyện trở lại vẻ đẹp vốn có.
Chi tiết về sự xuất hiện của đoàn tàu giúp làm rõ cảm xúc của các nhân vật, đặc biệt là chị Liên. Hai chị em đợi tàu với sự háo hức và lo lắng, đón chuyến tàu với niềm háo hức và say mê, và tiễn chuyến tàu ra đi với sự luyến tiếc và buồn bã. Họ đợi tàu không phải vì tò mò, không phải để bán hàng, không phải đợi người quen, mà để nghe tiếng nói, nhìn thấy ánh đèn, và sống ở một thế giới khác.
Chi tiết đoàn tàu giàu tính hình tượng giúp thể hiện tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Con tàu là biểu tượng của quá khứ. Nó chạy ngược từ Hà Nội, từ cánh đồng kí ức tuổi thơ thể hiện ước mơ, khát vọng của chị em Liên. Đó là giấc mơ quay trở lại quá khứ và sống một cuộc sống tốt đẹp như trước đây.
Khi cuộc sống ở hiện tại không thỏa mãn, con người thường có xu hướng quay về quá khứ, đặc biệt là những ngày xưa tốt đẹp. So với bây giờ, tàu hỏa là một thế giới khác với cuộc sống tối tăm, buồn tẻ, đơn điệu của những vùng nghèo khó. Thế giới tràn ngập ánh sáng, tràn ngập âm thanh và chứa đựng biết bao điều mới lạ, thú vị. Và thế giới ấy cũng khiến người dân trong phố nhận ra rằng vẫn còn một cuộc sống đáng sống ở phố huyện nghèo – cuộc sống yên bình bên bể bơi.
Chi tiết về sự xuất hiện của đoàn tàu cũng khơi dậy niềm hi vọng, khát khao của chị em Liên và những người dân nơi đây về một tương lai tốt đẹp hơn. Nó đánh thức những khao khát mơ hồ trong tiềm thức của hai tâm hồn trẻ thơ: khao khát thoát ly, khao khát thay đổi, khao khát tìm về. Nhưng rồi đoàn tàu biến mất. Ước mơ thoát ly hiện tại vốn dĩ rất mong manh và xa vời. Hình ảnh đoàn tàu như một niềm vui, một tia hy vọng chợt lóe lên rồi vụt tắt. Tất cả càng trở nên rối rắm, thêm đau khổ cho biết bao người dân ở những vùng nghèo khó.
Chi tiết đoàn tàu tuy nhỏ nhưng lại trở thành điểm nhấn tư tưởng của tác phẩm. Nó thể hiện lòng nhân đạo, niềm tiếc thương vô hạn đối với những người đã khuất, cuộc đời tuyệt vọng, bế tắc. Từ đó, Thạch Lam muốn thức tỉnh con người đang sống trong cái ao tù tĩnh lặng của cuộc đời một khát vọng sống, khát vọng thoát ly, khát vọng thay đổi. Bản thân Thạch Lam khao khát đem đến cho họ ánh sáng cuộc đời, để văn chương trở thành “vũ khí cao quý và hữu hiệu”.