Nhà phê bình Hoài Thanh viết: “Thích một bài thơ, theo tôi trước hết là thích một cách nhìn, một cách nghĩ, một cách cảm, một cách nói, tức là mình thích một người trước. “. (sưu tầm Hoài niệmTập hai, Nxb Văn học, Hà Nội, 1982)
Bạn nghĩ gì về các quan điểm trên?
* gợi ý bài tập về nhà:
Thơ là tiếng nói của tâm hồn, là tiếng nói của tình cảm con người. Theo lối trữ tình, thơ dựa trên sự thể hiện thế giới nội tâm của nhà thơ, sự rung động mạnh mẽ của trái tim nhà thơ trong suốt cuộc đời. Nói về phương thức tiếp nhận thơ, Hoài Thanh cho biết: “Thích một bài thơ, theo tôi trước hết là thích một cách nhìn, một cách nghĩ, một cách cảm, một cách nói, tức là mình thích một người trước. “
Đầu tiên. giải thích:
– Thích là trạng thái, màu sắc cảm xúc của tình yêu, xu hướng cảm nhận, khoái cảm. Thích một bài thơ tức là tác phẩm đó phải có sức hấp dẫn riêng.Có nhiều yếu tố kích thích lòng say mê nghệ thuật, trước hết là cách nghĩ, cách cảm.
Một cảm giác hấp dẫn nội dung; một biểu hiện hoặc biểu hiện của một hệ thống hấp dẫn. Tóm lại là thích một người. Con người ở đây không đơn giản hay hoàn toàn giống con người ngoài đời, mà là một loại nhân cách văn học, một diện mạo nghệ thuật độc đáo.
– Chữ lồng đóng vai trò như điểm nhấn, làm nổi bật nét độc đáo, cá tính của tác phẩm nghệ thuật. Một người thực chất là một phong cách nghệ thuật.
⇒ Quan điểm của Hoài Thanh là khẳng định, thích một bài thơ trước hết là thích một con người, thích phong cách của một nhà thơ. Phong cách này phải được thể hiện ở cả nội dung và hình thức. Phong cách đó phải là duy nhất (theo một cách nào đó), và chỉ khi nó là duy nhất trong cả bốn lĩnh vực (cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm nhận và cách nói) thì nó mới có tác dụng tạo ra niềm vui thẩm mỹ cho con người. Đồng thời, ý kiến cũng đề cập đến vấn đề tiếp nhận văn học (mối quan hệ giữa người đọc, tác phẩm và tác giả),
2. Bình luận:
Một. Tại sao ngay từ đầu đã thích một bài thơ… một con người, một phong cách?
——Từ yêu cầu chung của sáng tạo nghệ thuật, đặc biệt là yêu cầu của sáng tạo thơ: bài thơ hay là bài thơ có cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm, cách nói mới, độc đáo. (Xem lời bình của Xuân Diệu, Nguyễn Tuân, Nam Cao… để làm rõ điều này).
——Xuất phát từ đặc điểm của thơ: Thơ là tiếng nói trữ tình. Bài thơ nào cũng phải thể hiện chân thực vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách của chủ thể sáng tác. Quan điểm của Hoài Thanh gần với quan điểm của Buy-fon: “Phong cách là con người”.
b) Lời bình của Hoài Thanh chỉ ra cuộc gặp gỡ tầm thường giữa tác giả và người tiếp nhận văn chương:
Đây là một nhận định đúng đắn và sâu sắc. Một bài thơ hay phải có giá trị độc đáo và là kết tinh của tình cảm thẩm mỹ. Một hình ảnh đẹp, sống động cũng đủ làm nên một bài thơ hay. Một người yêu văn chương phải có tâm hồn nhạy cảm, biết rung động, biết phát hiện ra giá trị độc đáo của tác phẩm từ những tác phẩm phù hợp với phong cách của tác giả.
– Những ý kiến trên thể hiện nguyên tắc thẩm mỹ của Hoài Thanh: “Tâm hồn tôi hiểu tâm hồn con người”Hoài Thanh từng nói những bài thơ hay của ông thường được ngâm đi đọc lại, thường “Bất tận” đằng kia. Do đó, người nhận phải có khả năng thể hiện và đồng sáng tạo cao.
Tuy nhiên, thích và đồng sáng tạo không có nghĩa là truyền bá, suy diễn tùy tiện, áp đặt mà phải trên cơ sở hiểu bản chất và quy luật của sáng tạo nghệ thuật, hiểu mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức văn học nghệ thuật.
– Qua lời bình của Hoài Thanh giúp người đọc hiểu được cái làm nên cái hay, cái hấp dẫn của một bài thơ, cái nào bao gồm chủng tộc, nhân văn, v.v…, nhưng trên hết vẫn là diện mạo nghệ thuật riêng. Mỗi nhà thơ phải có một khuôn mẫu không thể sai lầm.
——bài học sâu sắc cho sự sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ, bài học cho người đọc thơ.
Nghị luận: Chỉ cần một hình ảnh đẹp, giàu sức gợi mới làm nên một bài thơ hay