Nhà thơ Xuandi đã nói:Một bài thơ hay là hay về tình, từ, sự việc hay nhạc điệu. “. Nhà văn Nguyễn Duẩn đã nói: “Thơ đang mở ra cái mà trước đó nhà thơ vẫn còn niêm phong trước bài thơ đó”.
Em hiểu hai nhận xét này như thế nào? Em hãy làm sáng tỏ hiểu biết của mình qua một vài bài thơ em đã học, đã đọc.
1.Giới thiệu, gợi vấn đề cần nghị luận, dẫn chứng.
2. Mô tả: Hai tác giả đều là những người sành chữ và sành thơ, cả hai đều bình phẩm rất hay về thơ theo đặc điểm của mình.
Một. Thơ hay thì văn, thơ, nhạc đều hay (Xuân Điệp)
– Xuân Diệu nổi tiếng là người làm bếp và làm thơ. Nhà thơ đề xuất cách diễn đạt thơ hay từ kinh nghiệm bản thân:
+ Thơ hay và tình yêu:
- Thơ là tiếng nói của những cảm xúc mạnh mẽ, là sự rung động chân thành của thi nhân trước những vấn đề thiết yếu của cuộc đời, là nụ cười hạnh phúc hay giọt nước mắt đắng cay của thế gian (Lê Quý Đôn: “Núi sông từ trong lòng”, “Thơ từ trong lòng ra”. trái tim”; Ngô Thì Nhậm: “Chạm vào hồn thơ bằng bút thần”,…)
- Trong thơ, cảm xúc mạnh mẽ phải gắn liền với tư tưởng lớn và ý nghĩa sâu sắc. Thơ ca phải mang giá trị nhân đạo, tính nhân văn cao cả, hướng con người hướng tới chân-thiện-mỹ.
+ Sự kiện hay hơn thơ hay: Nếu văn xuôi thiên về phản ánh đời sống khách quan, lộn xộn nhiều tình tiết, sự việc một cách lộn xộn, thì sự việc trong thơ phải chọn lọc, tiêu biểu, cô đọng, hàm súc và hay.
+ Vẻ đẹp của thơ cô đọng trong ngôn từ: “Ngôn ngữ là yếu tố đầu tiên của văn học” (Maxim Gorky). Ngôn ngữ thơ là ngôn ngữ của cảm xúc, thiết tha, tinh tế, gợi hình, gợi cảm. Một nhà thơ tài hoa phải tạo ra những “cú pháp”, “nhân vật nhãn mác”, những ẩn ý sâu xa. Việc tạo ra ngôn từ là một nỗi khổ cực và dằn vặt đối với các nhà thơ (Đỗ Phúc: “Đếm tiên và đếm”).
+ Thơ hay nhạc hay: người xưa nói “Cuộc thi âm nhạc trường trung học”.Nhịp gồm có tiết tấu, ngắt nhịp, hòa thanh, ngắt quãng, ngắt quãng giữa các chữ, xuất phát từ sự hòa hợp, âm vang giữa nhạc của ngôn từ và âm điệu của lòng nhà thơ.
⇒ Tóm lại, Huyền Hoàng đã đưa ra những tiêu chí cụ thể để đánh giá một bài thơ hay dựa trên những đặc điểm về nội dung và hình thức của bài thơ.
b) Thơ là mở cái đã có trước thơ ấy, còn bịt kín trước thơ ấy (Nguyễn Tuân)
– Nguyễn Tuân cho rằng: Thơ hay là thơ “là cái gì còn niêm phong trước nhà thơ ấy trước khi mở ra bài thơ ấy”. Nghĩa là, thơ hay phải có sức gợi, có sức ám ảnh, có sức gợi và mở ra những trường liên tưởng cho người đọc.Người xưa nói rằng trong bài thơ “Trái tim bằng tiếng nước ngoài”, “ngôn ngữ trái tim với vô vàn ngôn từ”.Thơ hay bao giờ cũng có đủ ba yếu tố ngắn gọn, súc tích khiến người đọc phải suy ngẫm, dư vị. Thơ thường không lời, nhưng nó đặt ra những câu hỏi sâu sắc về ý nghĩa con người.
– Để thơ có sức hấp dẫn lớn như vậy, nhà thơ phải thể hiện một cái nhìn cuộc sống mới mẻ, được tìm tòi, khám phá, thấm nhuần cá tính sáng tạo của người nghệ sĩ. Đây không chỉ là lương tâm của nhà thơ, mà còn là trách nhiệm của nhà thơ, là yêu cầu sống của nghệ thuật. Tuy nhiên, sự khám phá một cách sáng tạo những giá trị thẩm mĩ mới không phải của riêng thơ ca mà của mọi lĩnh vực nghệ thuật.
⇒ Vì vậy, hai quan điểm trên không mâu thuẫn mà bổ sung cho nhau, cung cấp cho người đọc tiêu chuẩn để đánh giá đặc điểm của một bài thơ hay.Một bài thơ hay phải có vẻ đẹp hoàn hảo, vâng “Khám phá nội dung và khám phá hình thức” (Leonist Leonov)
3. Bằng chứng:
– Đây là câu hỏi mở nên chứng tỏ học sinh được tự do sáng tạo.
Trong phần này, các bài làm phải đáp ứng các yêu cầu sau:
+ Chọn đúng thể thơ đặc sắc trong phong trào thơ Mới lãng mạn của các nhà văn: Xuân Diệu, Huy Cận, Hàn Mặc Tử, Nguyễn Bính,…
+ Phân tích theo đặc trưng thể loại, bám sát các yếu tố: thơ tứ tuyệt, thể thơ văn, thi pháp, nhạc điệu…, liên hệ bài thơ với hoàn cảnh ra đời, thời đại văn học, phong cách tác giả… Chú ý phân tích theo hướng, rõ ràng:
- Cảm xúc chân thật, mạnh mẽ.
- ý nghĩa sâu xa.
- Nhấn mạnh những tìm tòi, khám phá mới của nhà thơ thể hiện trong đoạn thơ về nội dung và phong cách nghệ thuật.
4. Đánh giá toàn diện:
—Ý kiến trên đúng nhưng chưa đủ vì thể thơ tứ tuyệt không đề cập đến một khía cạnh quan trọng của tính chất thơ.
Sự khai sáng cho người cầm bút: Ngoài tài năng sáng tạo và những tác phẩm nghệ thuật tỉ mỉ, người làm thơ còn phải có một trái tim ấm áp, biết rung động tự đáy lòng mình trước lẽ sống. Chỉ khi dấu ấn sáng tạo riêng của người nghệ sĩ bất cứ lúc nào cũng chạm đến tình cảm thẩm mỹ của mọi người, hướng con người đến chân, thiện, mỹ thì mới có thể làm nên những vần thơ có sức khái quát và chiều sâu nhân đạo, mang đến cho người đọc những vần thơ bất hủ.
——Yêu cầu đối với người đọc: óc phán đoán nhạy bén và tình cảm sâu sắc, từ thơ phải đồng điệu với tác giả, không được lệch lạc ngôn từ, văn chương thô tục.