Cảm nhận ba khổ thơ cuối bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy

Nguyễn Duy là một trong những nhà văn tiêu biểu nhất của thơ ca Việt Nam sau 1975. Nhiều bài thơ của Nguyễn Vĩ táo bạo, nhưng điềm tĩnh và đáng suy ngẫm nên được người đọc tiếp thu. Nhiều bài thơ của ông được độc giả vô cùng yêu thích trong cái đà tưởng tượng đôi khi đó.thơ ánh trăng Tập thơ cùng tên xuất bản năm 1978 đã thể hiện rõ phong cách thơ này. Đặc biệt là sự thức tỉnh “bất ngờ” ở ba phần cuối đầy giá trị nhân văn và đáng để người đọc suy ngẫm sâu sắc.

– Phần 4:

“Thình lình đèn vụt tắt
phòng thu mua tối
vội vàng mở cửa sổ
Trăng tròn bất chợt”.

+ Đảo ngữ “đột nhiên” và “bỗng dưng” ở đầu câu: Nhấn mạnh trường hợp khẩn cấp là mất điện

+ ba động từ “vội, quay, quăng” ghép lại với nhau: diễn tả tâm trạng khó chịu, hành động khẩn trương của nhân vật trữ tình tìm nguồn sáng

+ Đúng lúc ấy, vầng trăng “đột nhiên” hiện ra khiến lòng người sửng sốt, xúc động.

→ Vầng trăng đến thật bất ngờ, soi sáng những góc tối của tâm hồn. Thức dậy sau một giấc ngủ sâu đã thay đổi hoàn toàn trạng thái cuộc sống của bạn.

Bình luận: Cảnh cúp điện gần trăng đã đánh thức bao cảm xúc trong lòng nhà thơ. Trăng là thiên nhiên, đồng ruộng, ao hồ, sông ngòi, rừng cây, trăng còn là biểu tượng của sự trọn vẹn, tình cảm từ ngàn xưa. Đối diện với trăng cũng là đối diện với chính mình, với quá khứ đó. Hình ảnh: Kết cấu đầu cuối tương ứng, như ruộng như hồ, như sông như rừng còn có ý nhấn mạnh tấm lòng nhân hậu của con người.

– Phần 5:

“Hãy nhìn lên khuôn mặt của bạn
công cụ đẫm nước mắt
như đồng là một chiếc xe tăng
như sông và rừng”.

+ tư thế “tra cứu”: là vị trí phía trước

+ Nhân gian, nhìn từ hai phía như vầng trăng rằm, đó là sự trong lành, hồn nhiên của thiên nhiên, đồng thời cũng là quá khứ của một người bạn tri kỉ.

+ cấu trúc so sánh, liệt kê, điệp ngữ, lặp “Ruộng là ao – sông là rừng”: Diễn tả cảm giác nhớ nhà ùa về như thủy triều, nhìn trăng như thấy bạn tri kỷ.

→ Cảm xúc dường như bị kìm nén mà cứ thổn thức không thôi.

– Mục 6:

“Trăng cứ tròn vành vạnh”
kể cho tôi nghe về anh chàng ngẫu nhiên đó
ánh trăng im lặng
Đủ làm tôi ngạc nhiên. ”

+ “chỉ”: nguyên vẹn. “Nhẫn”: lấp lánh, viên mãn. “Yên lặng”: Lặng lẽ, nghiêm khắc. “Bất ngờ”: chợt nhận ra, tỉnh giấc.

→ Đoạn thơ kết thúc bằng một hình ảnh sâu sắc. Trăng rằm có hai ý nghĩa: ý nghĩa chân chính của vầng trăng tròn vành vạnh sáng lấp lánh, bản chất vĩnh hằng của vũ trụ và là quá khứ không thể xóa nhòa của những người bạn tốt. Vầng trăng cũng được nhân hóa “Đừng nói người vô tội – ánh trăng im lặng” hàm ý thái độ bao dung, nhân hậu. Trăng tròn vành vạnh – người đổi thay, trăng lặng – người dửng dưng.

—— câu nói cuối cùng rất nhân đạo, chỉ có người từng phản bội mới thức tỉnh, mới đáng trân trọng. Vì nhớ và quên là lẽ thường, nên biết đánh thức lương tâm là điều vô cùng quan trọng. Vầng trăng dịu dàng, bao dung, độ lượng nhưng lại nghiêm khắc đến mức khiến người ta phải dừng lại suy nghĩ, cảm thấy hối hận. Cũng là khởi đầu của sự tự suy xét rất đáng trân trọng.

* đánh giá: Khổ thơ là sự tự nhận thức và khát khao hướng thiện của con người, không bao giờ quên quá khứ, luôn biết ơn quá khứ. Thành công nghệ thuật của bài thơ nằm ở hình ảnh giàu sức biểu cảm, giọng điệu giàu cảm xúc, giọng điệu tự nhiên, gần gũi mà đậm chất triết lí…

Ba câu cuối của bài thơ “Ánh trăng” giản dị, mộc mạc mà hàm nghĩa sâu xa, là bài học ghi nhớ công ơn, lời dặn dò, tấm gương của người xưa. Nhà thơ nhắc nhở mình phải trân trọng, sống có tình nghĩa, thủy chung với quá khứ. Đó cũng là lời nhắc nhở đối với thế hệ chúng ta hôm nay và mai sau.

xem thêm: