Đi “Duyên hoài” qua các bài thơ “Ánh trăng” (Nguyễn Duy), “Làng” (Cam Ranh), “Bếp lửa” (Bằng Việt) và “Những ngôi sao xa” (Lê Minh Khuê)

Nghệ sĩ được đời bằng nhiều cách, nhiều mức độ phong phú, nhưng tâm điểm của nghệ sĩ vẫn là con người. Người nghệ sĩ lấy hiện thực cuộc sống làm nguồn cảm hứng sáng tạo, soi rọi hiện thực qua lăng kính tâm hồn, gửi gắm một phần đời mình vào tác phẩm. Qua “Ánh trăng” (Ruan Wei), “Làng” (Jinlan), “Bếp lò” (Bang Yue) và “Ngôi sao xa xôi” (Li Mingkui), chúng ta thấy được một nỗi nhớ trong đó. Âm thầm và dai dẳng, với sức ám ảnh lớn.

1. Mô tả:

– “Hành trình hoài niệm” Đó là một hành trình, có xuất phát điểm (bắt đầu từ những điều giản dị, quen thuộc), là một quá trình (có lúc đầy, có lúc trầm, có lúc dâng trào, có lúc lặng lẽ và nhẹ nhàng,…), giá trị và ý nghĩa. Nhiều thứ; làm cho con người ta yêu hơn, hiểu thêm giá trị của cuộc sống, làm cho cuộc sống của họ có ý nghĩa hơn,…). Đó là một nhan đề có nhiều sức gợi, gây được tiếng vang đối với người đọc.

2. Bàn về hành trình hoài cổ qua tác phẩm:

+ Văn học phản ánh hiện thực, con người là trung tâm của hiện thực nên con người sẽ là đối tượng phục vụ của văn học. Viết về con người trong văn học không chỉ giới hạn ở việc miêu tả ngoại hình mà còn chú ý nhiều hơn đến đời sống tình cảm, với nhiều hình thức biểu đạt phong phú, sinh động. Một cảm xúc sâu sắc và ý nghĩa là nỗi nhớ.

+ Văn học chân chính phải có sức lay động lòng người, tác động đến nhận thức của mọi người. Vì vậy, nỗi nhớ được đề cập trong văn học phải sâu sắc, có tính quy trình, có giá trị nhân văn tích cực, có thể mang lại cho người đọc nhiều nhận thức sâu sắc.

– Nỗi nhớ trong tác phẩm không phải là một khoảnh khắc, một phút ngẫu nhiên mà là cả một quá trình với nhiều diễn biến, kết quả của nó tác động tích cực đến tâm hồn con người.

+ Trong bài thơ “Ánh trăng”, Nguyễn Việt Nam đã tái hiện lại những kỉ niệm sâu sắc từ thuở ấu thơ về rừng chiến tranh và vầng trăng. Có những lúc Trăng bị nhân vật trữ tình lãng quên, Trăng trở về vẹn nguyên trong nỗi nhớ, gợi cho người ta niềm tri ân về một quá khứ gian khó và bài học sống thật với chính mình.

+ Trong tác phẩm của Kim Lan, ông Hai luôn nghĩ về ngôi làng này và những ngày ông sống với các anh chị em của mình mặc dù ông đã đi xa. Thật tốt khi biết rằng các Zu Taoist vẫn đoàn kết với Kháng chiến. Nỗi nhớ quê da diết bộc lộ nỗi nhớ quê và vẻ đẹp tâm hồn của ông Hai.

+ Trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt, người cháu nhớ lại những ngày thơ ấu vất vả bên bếp lửa cùng bà ngoại. Nỗi nhớ ấy đã trở thành nỗi nhớ da diết, thành niềm tin thiêng liêng, kỳ diệu, nâng đỡ tôi trên hành trình dài rộng của cuộc đời.

+ Trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê, giữa sức nóng của chiến trận, nhân vật Phương Định vẫn nhớ về những ngày thơ ngây ở Hà Nội. Nỗi nhớ nhà như một cơn mưa rào, làm dịu mát trái tim cô, cho cô phút giây bình yên trong ngày mưa, khiến cô thêm lạc quan, yêu tuổi trẻ, yêu quê hương.

+ Hành trình hoài niệm cũng là hành trình tự nhận thức của nhân vật, hành trình cảm xúc của người đọc, là sự suy ngẫm và khám phá nhiều giá trị trong cuộc sống. Đây cũng là lí do tạo nên chiều sâu nội dung tư tưởng của tác phẩm.

+ Để tái hiện một hành trình hoài niệm, nhà văn cần có vốn sống phong phú, giàu cảm xúc và năng khiếu nghệ thuật. Để cảm nhận được hành trình hoài niệm trong tác phẩm, người đọc phải có óc thưởng thức văn chương và một trái tim biết cảm.

Giá trị của một tác phẩm nghệ thuật trước hết nằm ở giá trị tư tưởng của nó. Nhưng người ta cho rằng điều đó đã được lay động theo từng tầng lớp, tình cảm và cảm xúc, hơn là ý tưởng nằm sõng soài trên giấy. Có thể nói, cảm xúc của nhà văn là chặng đầu tiên và cũng là chặng cuối trong quá trình xây dựng tác phẩm. Niềm vui của một nghệ sĩ chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến một đất nước công bằng. Nó còn là sợi chỉ đỏ kết nối người sáng tạo và người đọc một cách bền vững.