Có quan điểm cho rằng: “Trong các tác phẩm tự sự như tiểu thuyết, truyện ngắn hay kịch, nhân vật luôn là yếu tố tiêu biểu cho giá trị con người”.

Hãy thảo luận về các ý kiến ​​​​trên.

Nhà văn Feidin đã từng nhận xét về tác phẩm “Sự sống lại” của Leo Tolstoy: “Nekhliudop là một công cụ chính xác và sắc bén – trừ Nekhliudop ra, không ai có thể làm điều đó tốt hơn ông. Vạch ra những bí mật của cuộc đời ông. linh hồn nước Nga đang bị bóp nghẹt dưới chế độ Nga hoàng… Nhekhludop bị thay thế bởi một nhân vật khác nên sự “sống lại” bị mất đi.. Phải chăng nhân vật văn học có vai trò hết sức quan trọng đối với sự sống còn của tác phẩm? Phải chăng qua mỗi nhân vật, chúng ta sẽ hiểu hơn về triết lý, giá trị sống, từ đó có cái nhìn toàn diện hơn về thời đại? Thật vậy, “trong các tác phẩm tự sự như tiểu thuyết, truyện ngắn hay kịch, nhân vật luôn là yếu tố có ý nghĩa thể hiện giá trị con người”.

Văn học không thể thiếu nhân vật, bởi nhân vật là phương tiện, công cụ để người nghệ sĩ bày tỏ quan điểm của mình về những điểm nhức nhối của xã hội và “giá trị nhân bản” của cuộc sống. Thông qua hình tượng nhân vật, người đọc sẽ có nhận thức đúng đắn và sâu sắc hơn về cuộc sống. Nói cách khác, nhân vật văn học là chìa khóa để người đọc “hiểu, khám phá và sáng tạo hiện thực xã hội” (Fan Wentong). Có thể nói, tính cách nghệ thuật là con thuyền chở thông tin, tâm tư của người nghệ sĩ, để người đọc khi đặt chân đến sẽ cảm nhận được những bài học quý giá, để hiểu hơn về cuộc đời và bản thân. Đúng cho rằng: “Trong các tác phẩm tự sự như tiểu thuyết, truyện ngắn hay kịch, nhân vật bao giờ cũng là yếu tố tiêu biểu cho giá trị con người”.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng nói: “Văn và đời là hai vòng tròn đồng tâm lấy con người làm trung tâm”. Phải chăng nghệ thuật luôn hướng thẳng vào con người và lấy con người làm đối tượng phản ánh? Số phận, tình cảm, tư tưởng của con người được nhà văn thể hiện sao cho in đậm nhất trong lòng người đọc. Sẽ ra sao nếu người nghệ sĩ quên đi tầm quan trọng của con người đối với văn học và đi tìm một cái gì đó quá xa vời và thanh tao? Người đọc nhìn vào nghệ thuật, như tìm về một mùa xuân trong trẻo, trải nghiệm những mảnh đời, những số phận, những hoàn cảnh khác nhau, hiểu người hơn, sống như một con người thực sự. Để đáp lại tình cảm đó, nhà văn làm sao có thể sáng tạo nhân vật một cách vội vàng, hời hợt được, sự ra đời của mỗi nhân vật phải là kết tinh của cả quá trình tìm hiểu, khám phá chân lý thế giới.

Có ý kiến ​​cho rằng tác phẩm văn học phải khắc họa một nhân vật “nhằm thể hiện giá trị con người”. Vậy “giá trị con người” ở đây là gì, và tại sao văn học phải thể hiện nó? Vấn đề của con người là những thứ phổ biến trong cuộc sống của chúng ta, chỉ là đôi khi chúng ẩn sau những rắc rối hỗn loạn, vì vậy chúng ta không nhìn thấy chúng nếu chúng ta không cẩn thận. Chính vì vậy nhà văn phải có trách nhiệm giúp người đọc khám phá ra sự thật, và nhân vật văn học đóng vai trò quan trọng giúp họ hoàn thành sứ mệnh này.

Nhà văn người Ý Claudio Magris từng nhận xét: “Văn học không quan tâm đến câu trả lời mà nhà văn đưa ra, mà chỉ quan tâm đến những câu hỏi mà nhà văn đặt ra, và những câu hỏi này luôn rộng hơn bất kỳ câu trả lời nào khác”. Đến với mỗi tác phẩm, chúng ta không thể là người đọc thụ động, chỉ tiếp nhận những triết lý mà tác giả đưa ra mà ngược lại, chúng ta phải tiếp tục tìm tòi, khám phá để giải đáp những câu hỏi mà người nghệ sĩ đặt ra và mở ra số phận của các nhân vật. . Bạn đã bao giờ xem một tác phẩm và thấy một nhân vật hạnh phúc và đột nhiên cảm thấy rằng chúng tôi đã cho một niềm vui nhỏ? Có bao giờ chúng ta đọc một tác phẩm văn học, dõi theo cuộc đời của một nhân vật và đặt câu hỏi: “Tại sao số phận của họ lại bế tắc và bi đát như vậy?” hay “Tại sao cái ác lại tràn lan như vậy?”, v.v. Mỗi câu hỏi được đặt ra là lúc người đọc tiếp cận nhân vật, họ muốn cắt nghĩa những khúc mắc, khúc mắc trong cuộc đời nhân vật này để từ đó hiểu sâu hơn về mối quan hệ giữa con người và thời đại. Max Gorky đã nói: “Mỗi cuốn sách là một nấc thang nhỏ, trên đó tôi bước từ con thú đến con người”, bởi khi một câu hỏi được trả lời, người đọc sẽ tự hiểu.

Lỗ Tấn – nhà văn Trung Quốc với nhiều tác phẩm, điều đọng lại trong lòng người đọc chính là sự thay đổi, suy tàn của xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ. “Mainline AQ” là một trong số đó. Nhân vật AQ được nhà văn khắc họa như một tấm gương không chỉ phản ánh một tầng lớp trong xã hội mà còn mang đậm tính dân tộc, tính nhân văn. AQ được miêu tả là một nông dân nghèo, hàng ngày lang thang khắp Làng Mai để làm thuê. Cuộc đời của AQ là một vòng tròn số 0, một chuỗi khinh bỉ và thù hận, đến nỗi người làng Vũ Kinh giao tiếp với ông không phải bằng lời nói mà bằng gậy gộc, tiếng cười và những cái tát nảy lửa.

Nhưng nếu dừng lại ở đây, “Chuyện A Q. có thật” chẳng qua chỉ là lời lên án sự vô cảm và thiếu nhân văn của người Trung Quốc xưa. Khi Lỗ Tấn thêm bệnh vào từ AQ- “phương pháp thắng tinh thần”, ông đã thể hiện sự tinh tế hơn. AQ luôn mơ mộng về quá khứ đầy màu sắc của mình và luôn khoe khoang về tổ tiên của mình, mặc dù xuất thân mơ hồ với “tên, họ và quê quán mơ hồ”. Sau khi thua bạc, AQ tự an ủi mình rằng: “Cứ cho là con ăn cướp của cha”, rồi tự nhận mình là “con sâu”. Ngay cả khi bị xử tử, mặc dù có chút bối rối, nhưng ông vẫn trấn tĩnh bản thân: “Nếu sinh ra trong trời đất, tất yếu sẽ bị chém đầu một lần”.

Tình huống này đầy trớ trêu và nghịch lý. Có người cho rằng AQ mất trí, AQ chưa tỉnh, AQ đã bất tỉnh. Vậy tại sao Lỗ Tấn lại tạo ra một Ah Q mù quáng như vậy? Tại sao không tạo ra một AQ sẵn sàng chịu số phận bi thảm, để người trong cuộc yêu thương yêu thương? Tại sao AQ chết, chẳng lẽ đến cuối đời ông vẫn chưa tỉnh ngộ, vẫn bị thôi miên bởi thứ “phép chiến thắng tâm linh” giúp ông vượt qua nghịch cảnh và dễ dàng mỉm cười thừa nhận thất bại? Cười.

Ban đầu, chúng tôi có ác cảm với AQ. Chúng tôi ghét AQ, tại sao cứ nhốt mình trong những mộng tưởng như vậy? Chúng tôi ghét AQ tại sao lại nói dối và lừa dối chính mình? Nhưng càng đọc, tôi càng yêu nhân vật này và càng nhận ra rằng Lỗ Tấn là một nghệ nhân gốm sứ vĩ đại khi ông tạo ra bức tượng A Q với một ý thức đáng trách. AQ đã dùng “phép chiến thắng tâm linh” để chuyển bại thành thắng, ông nhìn chằm chằm vào kẻ thù, tưởng rằng mình là cha của người khác, và khi đánh mình, ông cảm thấy như mình đang đánh người khác. Thứ “liều thuốc tinh thần” ấy đã làm cho AQ vui và cứu AQ khỏi nỗi nhục bị khinh rẻ, nhưng lại không làm cho AQ vui, đây là một bi kịch.

Chính những bất hạnh trong cuộc đời AQ đã làm lộ rõ ​​bóng đen của xã hội hôm nay. AQ là một sản phẩm, một sản phẩm tiêu biểu nhất của xã hội nửa thuộc địa, nửa phong kiến, đầy rẫy những quái thai và quanh co. Cái “vũ khí tinh thần chiến thắng” đó có phải là căn bệnh của mỗi AQ không, không, đó là vấn đề chung của người Trung Quốc, những người luôn cho rằng nền văn minh vật chất của phương Tây thật cao, trong khi nền văn minh tinh thần của Trung Quốc thật cao và đất nước là thậm chí cao hơn. Họ sống trong hoài niệm về những quyền lực trong quá khứ, cố gắng xoa dịu bản thân bằng những nỗ lực cuối cùng để bám lấy quyền lực đã mất. Nhưng càng tự khích lệ bản thân, càng sống trong cái vỏ tinh thần đó, họ càng bị thực tế phũ phàng xâu xé.

Rồi sẽ có nhiều AQ hơn, họ cũng sẽ sống trong cảm giác chiến thắng, rồi cũng chết như AQ. Việc Lỗ Tấn sáng tạo AQ không chỉ là bức tranh thời đại xa lạ, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh đánh thức lý trí của người Trung Quốc. Vì vậy, AQ đúng là một nhân vật “nhằm thể hiện giá trị con người”, bởi tác giả đã cứu chữa “căn bệnh AQ” của con người thông qua AQ.

Nếu bạn đọc còn nhớ AQ là một nhân vật rất đáng thương, phải đương đầu với những biến động của xã hội bằng “tinh thần chiến thắng”, thì khi đến với tác phẩm “Vĩnh biệt Cự Trùng Đài” của Nguyễn Huy Siêu, chúng ta bắt gặp một Vũ Như Tô rất khác. Ngô Tu khác với AQ, đều là người có tài, có khát vọng, nhưng điểm chung của họ là cuộc đời đều rơi vào bi kịch. Qua câu chuyện của Đan Điền, Ngô Từ xuất hiện với tài năng siêu phàm, có thể “biến bút thành chim, hoa nở như tơ, cảnh công biến thành”. Ông muốn thể hiện tài năng của mình, xây dựng một pháo đài lớn cho đất nước “dài như trăng sao”, để người dân nước ta “tự hào với thu nhập hàng chục triệu”.

Nhưng trong thực tế, ước mơ ấy đã trở nên phù phiếm, xa xỉ nhưng trái ngược với cuộc sống của người dân, giống như một “bông hồng ác”, đẹp nhưng đẫm máu. Ngay khi tham vọng này kết thúc, Ngô Tu đã bị đẩy vào một bi kịch đau đớn. Người nghệ sĩ tài năng này có ước mơ xây dựng ga Jiuchong “Công nghiệp hóa chất Qiaozheng”, nhưng nếu nó mang lại đau khổ cho người dân thì làm sao anh ta có thể thực hiện được ước mơ của mình.

Vào khoảnh khắc Cửu Trùng Đài bốc cháy, Vũ Như Tô nhận ra mộng lớn đã tan tành, ông đã hét lên trong cơn hoảng loạn và tuyệt vọng: “Ôi mộng lớn! Ôi Đan Tim! Ôi Cửu Trùng Đài!”. Nỗi đau của sự vỡ mộng biến thành tiếng kêu đau khổ và buồn bã, và Wu Tu đã chết trước khi có thể rời khỏi phòng xử án – của những ước mơ và khát vọng. Cái chết của Vũ Như Tô kết thúc tác phẩm nhưng lại mở ra cho người đọc nhiều câu hỏi về mối quan hệ giữa nghệ sĩ và nhân dân, giữa nghệ thuật và cuộc đời.

Vậy nên hay không nên xây dựng Cửu Trùng Đài? Đối với Wu Rutao, mọi lựa chọn đều dẫn đến cái chết: chấp nhận cuộc sống cam chịu lãng phí tài năng, hoặc hy sinh mạng sống của mình để đổi lấy ước mơ, v.v. Bản thân, để tìm thấy ý nghĩa tồn tại của chính mình.

Vậy Vũ Như Tô hay ai khác nên giết Vũ Như Tô? Toàn bộ tác phẩm là những lời trao đổi qua lại, nhưng thực chất các nhân vật dường như đang độc thoại vì không tìm được tiếng nói chung. Từ quan điểm đau khổ, mọi người coi Cửu Trung Đài là một cái ác cần phải bị tiêu diệt, nhưng Wu Rutao đứng trên quan điểm của lý tưởng và coi Cửu Trung Đài là vẻ đẹp. Bi kịch ập đến với cái đẹp và cái thiện: cái đẹp dửng dưng bị cái thiện giết chết khi nó bén rễ trong máu và nước mắt của cái thiện, còn cái thiện thì tự thiêu và tự hủy hoại mình trong khi vui sướng nhảy múa trên cái xác đang cháy của cái đẹp.

Những câu hỏi ấy được mở ra từ tấn bi kịch của Ngô Từ mà ngay chính tác giả, hay ngay chính nhân vật cũng không tìm ra lời giải đáp. Có lẽ, mỗi độc giả đến với tác phẩm sẽ tìm được câu trả lời cho riêng mình khi hòa mình vào số phận của nhân vật và suy nghĩ trong hoàn cảnh đó. Vì vậy, trong tác phẩm “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài”, Ngô Như Đào là nhân vật có thật, là “nhân tố đại diện cho giá trị con người”.

Cả AQ và Vũ Như đều làm tròn trách nhiệm của một nhân vật nghệ thuật, là nơi người đọc tự soi mình và soi mình, là tấm gương phản chiếu hiện thực, là “cuốn sách giáo khoa vào đời” giúp ta phát hiện ra nhiều chân lý. Các nhà văn, xin đừng tạo ra những bức tượng vô hồn, những hình tượng không có nhiều ý nghĩa, nhưng hãy nhớ rằng: “Những hình tượng của một tác phẩm nghệ thuật không chỉ là dấu ấn của sinh vật, mà là những hình ảnh được mô tả theo chủ ý tư tưởng của tác giả” (Berto Brecht). Còn người đọc, đừng để văn chương vụt qua đầu mình một cách vô nghĩa, hãy sống cùng nhân vật, bởi từ đó, bạn sẽ hiểu cuộc đời hơn.

Điều gì làm cho văn học sôi động như vậy? Mỗi nhân vật là một cuộc đời riêng, một viên gạch bé nhỏ tạo nên bức tường nghệ thuật vững chắc. Qua mỗi nhân vật, cái ta thấy là cả một giai cấp, một giai cấp, một thời đại, thậm chí có những nhân vật vượt thời đại, có ý nghĩa nhân văn, trường tồn cùng thời đại.