Tâm trạng và cách ứng xử của nhân vật Mị trong đêm cứu A Phủ (“Vợ chồng A Phủ” – Tô Hoài)

“A Fu Couple” trích từ “Truyện Tây Bắc” (1953) của Đỗ Hoài Ái. Thành công của Tô Hoài trong “Vợ chồng A Phủ” không chỉ bởi vốn sống, tình cảm cuộc đời mà còn bởi tài năng nghệ thuật của một nhà văn tài hoa. Trong “A Fu Couple”, Đỗ Hoài Ái đã sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật, trong đó nổi bật và bắt mắt nhất là thủ pháp phân tích tâm lý, hành vi của Mị trong từng giai đoạn của cuộc đời. Điểm nghệ thuật này thực sự tỏa sáng và thăng hoa trong đoạn miêu tả tâm lí và cách ứng xử của nhân vật Mị cứu Apu trong một đêm đông. Từ đó ta thấy được giá trị hiện thực và giá trị nhân văn của tác phẩm.

Ở tác phẩm này, điều khiến người đọc ấn tượng nhất chính là hình ảnh người con gái “làm gì cũng cứ cúi gằm mặt, mắt buồn rười rượi”. Đó là tâm lý cam chịu, đầu hàng số phận, hoàn cảnh sống tăm tối, éo le. Sở dĩ tôi có tính cách đó là do cuộc hôn nhân gượng ép của tôi với Aso. Tôi không thể lấy người mình yêu nhưng lại phải sống với người mà mình sợ hãi và thờ ơ. Một lý do khác là quyền bính, thần quyền và tiền bạc của thống đốc Bacha đã biến tôi thành con dâu để thoát nợ.

Mang tiếng là con dâu nhà giàu nhất huyện nhưng thực chất tôi chỉ là một nô tỳ không hơn không kém. Nó làm tôi đau khổ, tôi đã khóc hàng tháng trời và có lần muốn ăn một nắm lá cho xong đời. Nhưng “Người bất tử, tôi đã quen với sự đau khổ”. Chính vì thế tôi đã chịu thua số phận đen tối, trái tim tôi dần chai cứng và mất đi nhịp đập tự nhiên.

Song song với nét tính cách này là tâm trạng yêu đời, yêu cuộc sống, muốn thoát khỏi hoàn cảnh sống tăm tối, đau khổ của con người. Điều đó đã được thể hiện trong đêm xuân. Đêm xuân ấy, tâm trạng tôi diễn biến với những cung bậc cảm xúc khác nhau, cung bậc sau cao hơn cung bậc trước. Thoạt đầu tôi nghe tiếng sáo Mèo quen thuộc, tôi lẩm bẩm một mình bài hát ai đó đang đàn, rồi tôi uống và nghĩ về những ngày xưa cũ…

Tôi biết bản thân và cuộc sống và tôi muốn thoát ra. Nhưng sợi dây thừng dày như vậy đã trói tôi vào một cái cột. Nhưng sợi dây ấy chỉ “trói” được thân xác em chứ không thể “trói” được tâm hồn của một cô gái trẻ đang hòa nhập với mùa xuân và cuộc sống. Đêm đó là một đêm đầy ý nghĩa đối với tôi. Hàng ngàn đêm, cô sống như cái xác không hồn, và đó là đêm cô thực sự sống cho chính mình. Đó là một đêm khi cô vượt qua quyền lực và bạo lực để thực hiện tiếng gọi bên trong mình.

Sau đêm xuân ấy, tôi tiếp tục sống kiếp trâu ngựa. Nhưng khi viết về vấn đề này, Du Huai’ai đã khẳng định: Những đau khổ, tủi nhục mà tôi phải gánh chịu giống như một lớp tro tàn, che lấp đi sức sống tiềm ẩn trong trái tim tôi. Chỉ cần có một ngọn gió đủ mạnh để thổi bay đi đống tro tàn lạnh lùng của nỗi buồn, ngọn lửa đó sẽ bùng cháy và giúp tôi vượt qua cuộc đời tăm tối. Giá trị nhân đạo của tác phẩm này thể hiện ở chỗ đó.

Cuối cùng, trong gió. Đó là một đêm đông dài ảm đạm ở vùng núi Tây Bắc. Mùa đông lạnh như cắt da cắt thịt, đêm nào tôi cũng ra ngoài bếp hơ lửa sưởi ấm đôi bàn tay. Trong những đêm đó, tôi gặp Apu, bị trói và bỏ mặc cho chết trong giá lạnh. Ke Mi vẫn thản nhiên phun lửa vào tay, “Cho dù Apu có đứng đó với cái xác.” Trói người đến chết trong nhà thống đốc Bacha là chuyện bình thường, ai cũng quen nên chẳng ai quan tâm. Hay vì “sống trong khổ lâu ngày quen khổ” nên họ thờ ơ, vô cảm trước nỗi khổ của người khác.

Một đêm khác, khi mọi người trong nhà đang ngủ say, tôi lại thức dậy xuống bếp nhóm lửa sưởi ấm đôi bàn tay. Ngọn lửa đang cháy dữ dội, “Tôi nheo mắt thấy A Phủ vừa mở mắt, một giọt nước mắt trong veo chảy xuống gò má đen sạm.” Đó là những giọt nước mắt của người nô lệ khi đối mặt với cái chết cận kề. Chính “giọt nước mắt pha lê” ấy đã làm tan chảy giá lạnh trong lòng tôi. Lòng tôi chợt bồi hồi tình trước một người, chung cảnh ngộ. Đêm xuân năm ngoái, ta cũng bị Asu trói đứng đó, bao nhiêu lần nước mắt từ khóe miệng rơi xuống cổ, không cách nào lau đi.

Tôi chợt nhận ra rằng anh ấy cũng ở trong hoàn cảnh tương tự như tôi, nhưng những người cùng cảnh ngộ rất dễ đồng cảm. Tôi nhớ những điều khủng khiếp trong quá khứ, “họ đã trói người phụ nữ ở trong ngôi nhà này ngày hôm đó”. Lý trí khiến tôi nhận ra “họ đã quá tàn nhẫn”. Trói người đến chết còn ghê hơn thú rừng núi rừng. Chỉ vì một con bò bị hổ ăn thịt mà một thanh niên khỏe mạnh, chăm chỉ, say xỉn đã phải làm điều ngược lại.

Người cai trị nghĩ rằng cuộc sống của Ah Fu không tốt bằng một con vật. Ai phạm tội như A Phúc cũng sẽ bị trừng phạt như vậy. Nhớ lại quá khứ, trở về hiện tại, tôi chạnh lòng cho hoàn cảnh của mình: “Tôi là xác đàn bà, người ta bắt tôi về ngôi nhà ma của nó, nên tôi chỉ ở nhà chờ ngày đổ xương ra đây. chính là.” Nghĩ đến mình, lại nghĩ đến Apoo, “Nhiều như vậy, chỉ đêm nay lại có một người chết, chết vì đau, chết đói, chết cóng, nhất định phải chết. Tại sao người đó lại phải chết như vậy ?Apoo… hình như tôi cũng nghĩ như vậy.”

Thực sự, thống đốc Bacha không có lý do gì để cho Ah Fu chết vì bắt nạt! Tôi chợt nghĩ rằng Ah Fu đã bỏ chạy, và tôi sẽ chết trên cây cột tưởng tượng đó thay vì Ah Fu. Tuy nhiên, tôi vẫn không sợ hãi, suy nghĩ của tôi là có cơ sở. Bọn Pacha đã biến tôi từ một con người yêu đời, yêu đời, tài năng, chăm chỉ, hiếu thảo, yêu đời thành một đứa con dâu đòi nợ, một nô lệ thực sự, độc ác khi chúng trói một người phụ nữ đã chết, chúng Bạn sẽ không làm điều này với tôi chứ?

Thế nên, nhìn thấy “những giọt nước mắt long lanh” của Apu, tâm trạng tôi thật phức tạp. Tôi đồng cảm với những người cùng cảnh ngộ, tôi nghĩ đến người phụ nữ ngày xưa, lý trí tôi hiểu ra sự tàn ác của bọn phong kiến, tôi chạnh lòng cho số phận của mình, rồi tôi nghĩ đến Apu, sau đó, tôi tưởng tượng ra cảnh bị trói… Hàng loạt đặc điểm tâm lý thôi thúc tôi phải hành động: Tôi dùng dao chém Mira và rút sợi dây mây ra để cởi trói cho Apu. Đó là một việc làm táo bạo và nguy hiểm, nhưng nó phù hợp với tâm trạng của tôi trong đêm đông này.

Sau khi cắt dây và cởi trói cho Ah Fu, anh ta không bao giờ nghĩ rằng mình lại dám làm điều kinh hoàng như vậy. Tôi lí nhí một tiếng “đi ngay” và tôi nghẹn lời. A Phúc bỏ chạy, còn tôi đứng bất động trong bóng tối. Chúng ta có thể tưởng tượng những đặc điểm tâm lý hỗn loạn mà tôi có bây giờ. Đầu óc tôi rối bời trước hàng trăm câu hỏi: đuổi theo Apu hay chờ chết ở đây? . Thế là cuối cùng, nguồn sống tiềm ẩn thôi thúc tôi phải sống, tôi chạy theo Apu. Trời tối, nhưng tôi vẫn đi.

Những bước đi của tôi như phá vỡ uy quyền, thần quyền của bọn phong kiến ​​đương thời đã bao năm chèn ép trong tâm hồn tôi. Tôi bắt kịp Apu và nói trước. Sau nhiều năm im lặng, tôi nói với Ah Fu, “Ah Fu. Hãy để tôi đi! Bạn sẽ chết ở đây.” Đây là những lời khao khát cuộc sống và tự do của nhân vật tôi. Câu nói ấy chứa đựng quá nhiều tình cảm, cũng như xuyên thấu tim người đọc. Chính vì thế – kết quả của việc tôi cắt đi sợi dây vô hình trói buộc cuộc đời mình. Thế là Mị và A Phủ dìu nhau chạy xuống đồi. Cả hai rời khỏi Kang Yi – nơi có quá ít kỷ niệm đẹp đối với họ và là nơi chất chứa đau thương, tủi nhục. Cả hai rời Hongyi và đến Pisha, nhưng họ vẫn không biết tương lai sẽ như thế nào…

Rõ ràng, trong đêm đông này, sức sống tiềm ẩn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Chính nó đã giúp tôi vượt qua số phận đen tối của mình. Tôi cứu A Phủ tức là tôi tự cứu mình. Qua đoạn trích trên, Dư Hoài đặc biệt ca ngợi những phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ miền núi và người phụ nữ Việt Nam. Tô Hoài bày tỏ sự cảm thông sâu sắc và thương xót cho số phận bi thảm của Mị và không biết đi đâu về đâu. Nhưng với trái tim nhạy cảm và biết quan tâm, Đỗ Hoài Ái đã phát hiện và ca ngợi tia lửa còn sót lại trong trái tim tôi.

Tư tưởng nhân đạo của nhà văn tỏa sáng qua đó. Đồng thời, Đỗ Hoài Ái cũng đã khẳng định một chân lý vĩnh cửu qua các tác phẩm của mình: ở đâu có áp bức bất công, ở đó có đấu tranh phản kháng, dù đó là sự trỗi dậy tự phát như tôi. Thực sự, công việc này giúp chúng ta hiểu ra nhiều điều trong cuộc sống.

Tô Hoài rất thành công trong nghệ thuật kể chuyện. Ông đặc sắc trong cách quan sát và miêu tả đề tài miền núi của tác giả. Các chi tiết, hình ảnh miêu tả núi rừng thơ mộng. Kể chuyện tự nhiên, sinh động. Truyện cô đọng, bố cục cô đọng, lôi cuốn, các tình tiết đan xen khéo léo. Nghệ thuật xây dựng nhân vật có nhiều nét vẽ khác nhau, khắc họa tính cách, số phận nhân vật: miêu tả tâm lí, ngoại hình gắn liền với những suy nghĩ thầm lặng. Ngôn ngữ mang âm hưởng núi rừng, giọng kể có sự hài hòa giữa giọng điệu người kể và chất trữ tình. Đọc “Cặp Đôi Phù Sinh” khiến ta có cảm giác như đang ở ngoài đời thực, cùng nhân vật chính trải qua một hành trình ly kỳ, nhìn nhân vật chính cởi bỏ sợi dây trói buộc cuộc đời mình.

“Đôi vợ chồng người Afghanistan” là sự đồng cảm của tác giả đối với hoàn cảnh khốn khó, đau khổ của người dân vùng núi Tây Bắc. Ông tinh tế phát hiện sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, khát vọng tự do, hạnh phúc tiềm ẩn của con người, đồng thời ca ngợi tình cảm, sự đồng cảm, đồng cảm của những người bị áp bức, đồng thời mở ra con đường tự do cho họ.