Khả Năng Tích Lũy Dẫn Chứng Khi Làm Bài Văn Lập Luận——Học Sinh Giỏi Văn Chuẩn Bị Cho Kỳ Thi

1. Thu thập bằng chứng.

* Tích lũy bằng chứng thường xuyên:

Vì sức mạnh của dẫn chứng ngang bằng với lập luận, có khi còn thuyết phục hơn cả lập luận trong bài làm của học sinh nên hãy chú ý lựa chọn dẫn chứng trước khi viết một bài văn hay. Để có thể chọn lọc những dẫn chứng đáp ứng yêu cầu của một văn bản văn học, người viết phải có một kho dẫn chứng dồi dào, phong phú. Loại kế thừa này được hình thành thông qua việc đọc, bạn cần đọc nhiều hơn và ghi nhớ nhiều hơn, chỉ trong vài bài viết, hàng ngàn cuốn sách mới đã được thu thập. Bạn phải có hàng trăm câu thơ trong đầu trước khi bạn có thể chọn đúng vài câu để trích dẫn. Để hiểu giá trị của những tác phẩm thực sự, người ta cần biết nhiều tác phẩm hay. Do đó, người viết phải học cách tích lũy bằng chứng bằng cách đọc thường xuyên. Trau dồi, học hỏi, ghi chép nhiều cách trong quá trình độc lập đọc hiểu, tự mở rộng kiến ​​thức văn học là những phẩm chất cần có của một học sinh giỏi.

Chẳng hạn, khi bàn về phong cách sáng tác và quan niệm nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu qua truyện ngắn thuyền còn xabài làm của học sinh giỏi cần biết liên hệ với các ví dụ khác trong truyện ngắn tranh vẽ đồng quê mảnh trăng cuối rừngcuốn tiểu thuyết Dấu Chân Người Lính, Phụ Nữ Trên Tàu Tốc Hành… mang đến cái nhìn chân thực về cuộc đời tác giả và sự vận động, phát triển của con người trong các thời kỳ.khi bàn về đoạn trích miền Bắc Việt Nam Qua Tố Hữu, học sinh giỏi phải có ý thức tìm cách mở rộng dẫn chứng về những bài thơ khác trong tuyển tập Việt Bắc, so sánh với các tuyển tập khác như Từ đó đi chiến đấu, máu và hoa…Hãy nhìn sự thống nhất và phát triển của đời thơ Du Du trong cách mạng dân tộc.

* Tích lũy bằng chứng một cách hệ thống và chính xác:

Để có được dẫn chứng phong phú, lựa chọn và sử dụng linh hoạt, huy động nhanh trong quá trình viết bài, tác giả cần tích lũy dẫn chứng thường xuyên, có bài bản và hệ thống, dưới sự hướng dẫn, đánh giá của giáo viên, học sinh sẽ viết vào vở hoặc tệp điện tử thu thập bằng chứng.

– Để việc đọc và tích lũy không bị cẩu thả, học sinh sẽ được hướng dẫn đọc bằng danh mục tài liệu, tác phẩm theo từng yêu cầu kiến ​​thức, từng giai đoạn học tập.

Ví dụ: Để học văn học trung đại Việt Nam, người học có nhiệm vụ đọc các văn bản sau: Sách giáo khoa Văn học trung đại Việt Nam, Thơ văn trung đại, Văn học trung đại nhìn từ góc độ văn hóa, Thơ Đường Nam, Văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam, Thơ Lịch Xuyên nhìn từ thể loại…Đọc tiếp: Khái quát lịch sử phong kiến ​​Việt Nam và tác động của nó đối với văn học; tìm hiểu sự giao thoa giữa văn học với các lĩnh vực văn hóa, chính trị, tư tưởng của con người đương thời; hình dung đặc điểm thi pháp giúp tiếp cận và giải mã các hiện tượng văn học trung đại; A hiểu biết toàn diện về đặc điểm của một số thể loại văn học cụ thể, những tác giả tiêu biểu có đóng góp quan trọng cho sự tiến bộ của văn học… Những yêu cầu đọc hiểu này không chỉ giúp người học nắm vững văn học trung đại mà còn chuẩn bị cho họ nền tảng kiến ​​thức. Sau đó, người học sẽ huy động dẫn chứng khi làm bài để làm rõ các vấn đề lí luận như: đặc trưng văn học, chức năng văn học, cá tính sáng tạo của nghệ sĩ, v.v. Cũng sẽ có ý kiến ​​cho rằng việc người học tra cứu tài liệu trên Internet hoặc tăng cường tự tích lũy kiến ​​thức từ các nguồn khác đã trở thành một nhu cầu gần gũi.

Tìm hiểu về tác giả Nam Cao, người học có nhiệm vụ tìm hiểu các văn bản sau: Tuyển tập Nam Cao, tác giả và tác phẩm Nam Cao; Chủ nghĩa hiện thực trong văn học Việt Nam; Chân dung và phong cách nhà văn Việt Nam hiện đại; Con đường nhà văn bước vào thế giới nghệ thuật;… Đọc để nắm được ảnh hưởng của thời thế, quê hương, gia đình, nhân vật đối với văn Nam Cao; hiểu các tác phẩm thuộc các đề tài, thể loại khác nhau của phong cách nhà văn có sự thống nhất và biến đổi qua các giai đoạn kế tiếp nhau như thế nào; ghi nhớ những đánh giá, nhận xét của các nhà nghiên cứu về Nam Cao ; qua Thế giới nghệ thuật do nhà văn sáng tạo, tìm hiểu đặc điểm phong cách của các nhà văn tài hoa. Những yêu cầu trên không chỉ định hướng cho việc tích lũy dẫn chứng cho việc đọc mà còn gợi ý cho học sinh chuẩn bị tâm lý khi trao đổi về những vấn đề liên quan như đánh giá tác giả, thời đại văn học, bút pháp; hay làm sáng tỏ những vấn đề lí luận, như: nhà văn và quá trình sáng tạo, tác phẩm văn học. chức năng, phong cách nghệ thuật, tiếp nhận văn học, quy luật văn học, v.v.

——Đọc sách là một quá trình lâu dài, tích lũy cũng vậy. Để tích lũy các quy trình khoa học và hệ thống, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng dẫn chứng trong các bài văn thực tế, người học nên được chia nhóm theo chủ đề. Đây là một vài gợi ý:

+ Những bài phê bình văn học của các nhà nghiên cứu, phê bình văn học và của chính tác giả văn học: về thơ, về văn xuôi, về tính cách và chức năng văn học, về nghề của người nghệ sĩ…

+ Chủ đề: Thiên nhiên, Chiến tranh, Tôn giáo, Tình yêu…

+ Chủ đề: lòng yêu nước, tình vợ chồng, tình yêu gia đình, khát vọng cao cả, tình cảm nhân đạo…

+ Hình ảnh: hình ảnh người lính, người nông dân, trí thức phong kiến, nhà nho ẩn sĩ, vầng trăng, dòng sông, sóng, biển…

+ Phong cách sáng tác: cổ điển, lãng mạn, hiện thực,…

+ Chủ đề: Trong Ca dao ( thân em, cây cầu…); trong truyện cổ tích (Hóa thân, Đức Phật, bà Thiên và phép màu, kết thúc, nhân vật chính được phong làm hoàng hậu hoặc làm vợ lẽ của hoàng tử,…); Trong truyện hiện đại (người, vật, v.v.)

+ kí hiệu: trong văn học dân gian (tre – mai; mận – đào; trầu cau,…); trong văn học trung đại (các biểu tượng truyền thống hoa cúc, trúc, lúa,…); trong văn học hiện đại (sáng tạo bằng kí hiệu dấu ấn riêng của người nghệ sĩ (thơ Hàn Mặc Tử, thơ Chế Lan Viên)).

+ Khái niệm: về con người, về cái đẹp, về tôn giáo, về tình yêu, về lí tưởng.

+ Cách miêu tả: thiên nhiên, con người, hiện thực cuộc sống.

+ Chi tiết nghệ thuật cùng loại: thơ, văn xuôi.

– Hồ sơ tích lũy đặc biệt chú ý đến các trích dẫn chính xác.

* Rèn luyện kỹ năng xử lý dẫn chứng trong quá trình tích lũy:

Có rất nhiều nguồn dẫn chứng mà học viên có thể thu được thông qua việc đọc, ngoài phần ghi chú định hướng, giáo viên sẽ gợi ý học viên viết một đoạn văn ngắn từ 3-5 câu để tái hiện. Bằng chứng Một số loại tài liệu được gợi ý dựa trên định hướng hoặc sự sẵn sàng của người học.