Tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở

Chí Phèo là nhân vật điển hình của giai cấp nông dân Việt Nam trước cách mạng, bị bần cùng hóa và tha hóa ghê gớm. Dưới ngòi bút của Nam Cao, nhân vật Chí Phèo đa diện, phức tạp, diễn biến tâm lý theo một vòng khép kín, cũng rất bất ngờ. Đáng chú ý nhất là diễn biến tâm trạng thất thường của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở.

Trước khi vào tù, Chí Phèo từng là một anh nông dân hiền lành, lương thiện. Vì sự ghen tuông vô cớ của Ba Jian, Zhi đã phải vào tù. Nhà tù thực dân giúp Bá Kiến biến Chí thành “Con quỷ làng Vũ Đại”. Đúng lúc Chí rơi vào vực thẳm của tội lỗi và tuyệt vọng, Nam Cao đã đưa “thiên thần” Thị Nở bước vào cuộc đời Chí.

Trông anh như vừa tỉnh sau một cơn say dài. Anh nhận ra cảm giác “đắng miệng” và “buồn phiền lẫn lộn”.. Cảm giác “bệnh nhân sợ rượu như sợ cơm”. Chí nhận ra và cảm nhận được những âm thanh của cuộc sống: “tiếng chim kêu, tiếng thuyền chài đuổi cá, tiếng chị bán vải ngoài chợ”. Đó là một dư âm của cuộc sống hàng ngày. Những tiếng gọi ấy là tiếng gọi tha thiết của cuộc đời, đã chạm đến trái tim của Chí Piao. Tiếng đàn như cơn mưa rào mùa hạ, như dòng suối ngọt ngào, rót vào hồn yêu ma, đánh thức cả một trời kỷ niệm ngọt ngào. Tiếng nói ấy làm ông nhớ đến một thời trai trẻ đã từng mơ về “tổ ấm nhỏ, nơi người chồng đi cày thuê, người vợ ở nhà dệt vải…”.

Âm thanh ấy cũng đánh thức hiện tại đau thương. Anh không nhớ năm nay mình bao nhiêu tuổi, chỉ biết mình đã qua bên kia con dốc cuộc đời. Bây giờ anh ấy nhận ra rằng anh ấy đã già và cô đơn. Nghĩ đến tương lai, lòng ông quặn thắt vì phải đối diện với “cái đói, cái bệnh, cái cô đơn, cái cô đơn còn khủng khiếp hơn cái đói, cái rét, cái bệnh”. Khi nhận thức được hiện tại và thấy trước tương lai, Chí không còn là một con quỷ nữa mà lấy lại được khả năng của con người.

Chí Phèo ngạc nhiên khi nhìn thấy bát cháo hành của Thị Nở và cảm thấy “dương mắt”. Anh rất cảm động vì lần đầu tiên được một người phụ nữ chăm sóc mà còn là một người phụ nữ. Cũng bởi đây là lần đầu tiên Chi được một người đàn bà bế. Anh nhận ra bát cháo hành mà mình nhận được là “món quà” đầu tiên trong đời, vì anh phải rạch mặt ăn. Điều này khiến Chí nhận ra bi kịch của đời mình.

Chí cảm nhận về bát cháo hành như cảm nhận về tình người, thứ tình yêu mà anh cảm thấy lúc này. Anh nhận ra rằng “cháo hành rất ngon”, nhưng cũng thắc mắc “Sao đến giờ mình vẫn chưa ăn được”, và trả lời “Không ai nấu cho”. Giây phút ấy, người đọc có thể hình dung ra hoàn cảnh khốn cùng của Chí: không họ hàng, không người thân, Chí một mình ở làng Udai.

Vì vậy, bát cháo hành chính là liều thuốc giải độc, là bát cháo của tình người và tình người. Hương vị của cháo hành cũng là lần đầu tiên Chi cảm nhận được hương vị của tình yêu. Nếu như lúc đầu, người đàn bà điên khùng, xấu xí, thừa thãi ấy chỉ khơi dậy bản năng của Chí Phèo, thì điều kỳ diệu đã xảy ra, với sự ân cần, yêu thương chăm sóc. Thị Nở đã đánh thức bản chất lương thiện tiềm ẩn trong con người Chí Phèo.

Không phải cháo hành, không phải lá hành, chính bàn tay chăm sóc của Thị Nở và hương vị của bát cháo hành đã xoa dịu trái tim ma quỷ, đánh thức tình người, đánh thức sự xa hoa thiêng liêng trong sâu thẳm. Những người ăn. Sức mạnh của tình yêu lan tỏa từ bát cháo hành, đi thẳng vào tận cùng khối óc và trái tim Chí, đưa Chí ra khỏi vùng tăm tối của cuộc đời và dẫn Chí sang bên kia thiên đường. Liệu tình yêu của Thị Nở có thể hàn gắn trái tim tan vỡ của anh?

Nếu trước đó Chí say rượu và ngã vào Thị, đó là vì Chí không biết rằng người đàn bà này điên và xấu, xấu đến mức quỷ ghét quỷ ghét. Nhưng bây giờ, Chi Yangyang, người hoàn toàn tỉnh táo, không chỉ chấp nhận cô mà còn yêu cô. Vì chỉ có tình yêu mới làm cho con người xấu đẹp lên được. Và Chí đã say thực sự. Đàn bà là men rượu không men nhưng cũng có thể làm người ta say. Chi thấy cô ấy hấp dẫn. Vì vậy, Chi Yangyang tỉnh táo, anh ta không say. Vì tỉnh táo nên Chí mới cảm nhận được hương vị của cuộc sống và tình yêu. Những chi tiết này cho phép chúng ta khám phá ra một phẩm chất khác của khí. Đó chính là lòng nhân ái – Nam Cao tin rằng lòng trung thực là thứ mà người nông dân không bao giờ đánh mất. Đây là tấm lòng nhân đạo cao cả của nhà văn đối với nhân vật này.

Ngày xưa, Chí còn ngây thơ, tính tình trẻ con, muốn được thị như mẹ. Ý nghĩ hồn nhiên đó khiến Chi như trẻ lại. Người đọc cũng nhận thức được một điều đau xót là dù không còn mẹ nhưng anh chưa bao giờ được mẹ yêu thương. Vì thế, cô coi anh như ân nhân. Rồi anh khao khát hạnh phúc. Tình yêu với Thị Nở khiến anh tràn đầy hy vọng và khao khát có một gia đình: “Nếu như thế này mãi thì tốt biết mấy”, “Còn không thì em cũng về ở chung nhà với anh cho vui”.

Rồi anh muốn nói ra sự thật, anh muốn làm hòa với mọi người. Chí không còn là kẻ ăn hiếp, không còn là con quỷ dữ. Theo đúng nghĩa của từ “con người”, anh ấy thực sự đã trở lại thành người. Vì vậy, Thị Nở chính là “thiên thần” của Chí. Thị không có đôi cánh huyền thoại của tình yêu, nhưng cô ấm như lửa và mạnh mẽ như gió. Nếu là gió, cô ấy sẽ thổi bay đống tro tàn lạnh giá trong cuộc đời Chi Yangyang. Nếu là lửa, nó sẽ đốt cháy vỏ quỷ và khiến hắn trở lại hình dạng con người.

Gặp Thị Nở, Chí Phèo trải qua những cảm xúc chưa bao giờ có trong đời, mang theo niềm vui, hy vọng và khát khao được trở lại làm người lương thiện. Khát vọng trở lại ngày xưa tươi đẹp. Và Thị Nở sẽ là cầu nối đưa anh trở lại với xã hội loài người, nhưng mong ước đó bị cản trở bởi định kiến ​​của dì và định kiến ​​của xã hội đó.

Chí thực sự đã rơi vào một bi kịch tinh thần vô cùng đau đớn – bi kịch bị tước đoạt quyền làm người lương thiện. Thị Nở không thể là nhịp cầu đưa anh quay lại. Niềm hy vọng được sống với Thị Nở, và sâu xa hơn là niềm hy vọng được trở lại cuộc sống lương thiện đã bị dập tắt như ngọn lửa vừa được thắp lên. Chí “bối rối” vì thất vọng, rồi cảm thấy “hơi cháo hành”.

Hương vị tình yêu vẫn còn đó, nhưng nó chỉ làm sâu sắc thêm bi kịch tình yêu của anh. Đứng trước một sự thật phũ phàng, Chí sững sờ trong cay đắng và xót xa: xã hội làng Võ Đại thậm chí không chấp nhận những người phụ nữ xấu xí, tuyệt đối không coi anh như một con người. Anh thấy rõ ràng rằng mọi con đường đã bị đóng lại trước mặt anh. Hãy nhắm đến đấu tranh, đau đớn và tuyệt vọng. Chi Yangyang che mặt và bắt đầu khóc. Nỗi đau của kiếp người và những giọt nước mắt tủi nhục. Chí lại tìm đến rượu. Nhưng vì ý thức đã hồi phục, rượu Chí uống lần này khác với bao lần uống trước đó. Một khi men rượu không đủ độ bao phủ lý trí con người thì nó sẽ quay lại đánh thức lý trí con người. Càng uống, hắn càng tỉnh táo, không ngửi thấy mùi rượu, chỉ thoang thoảng mùi cháo hành, càng uống càng cảm thấy thân phận đau đớn vô hạn.

Anh ta quyết định đến ngôi nhà của thị trấn và “đâm chết cả gia đình mình, đâm chết ông già của mình.” Nhưng anh ta không rẽ vào Nuozhen mà đi thẳng đến nhà Ba Jian. Khi đến Nhà Kiến, anh ta dùng ngón tay trần chỉ vào mặt Bá Kiến và nghiêm khắc buộc tội anh ta. Câu hỏi cuối cùng của Chí Phèo: ai cho tôi lương thiện? Một câu hỏi chất chứa nỗi uất hận, đau đớn, giày vò tâm trí người đọc: Con người phải sống cuộc đời như thế nào trong cái xã hội tàn khốc, ngột ngạt và bị tàn phá đó? Câu hỏi này cũng là lời kêu cứu của Nam Cao: tình yêu. Cứu ai đó.

Hành động giết Bá Kiến rồi tự sát thể hiện sự phẫn uất, tuyệt vọng tột độ của người nông dân Chí Phèo. Lúc này, nhân phẩm của hắn đã trở lại, Chí Phèo hiểu ra nguồn gốc bi kịch của mình, ngọn lửa căm thù càng bùng cháy dữ dội. Cái chết của Chí chứng tỏ khát vọng trở về cuộc sống ngay thẳng của Chí. Vì vậy, cái chết của Chípiao có ý nghĩa lên án mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến ​​không những đẩy những người dân lương thiện đến con đường nghèo khổ, tội ác mà còn đẩy họ đến cái chết. Chừng nào còn một xã hội ăn thịt người thì sẽ còn những bi kịch như Chí.

Ngôn ngữ rõ ràng, đơn giản và đôi khi thậm chí mô tả một cách dứt khoát. Tường thuật hấp dẫn. Cốt truyện độc đáo. Kết cấu vòng tròn khép kín. Mở đầu, người cha Chí Phèo sinh ra trong cái lò gạch cũ, đến cuối tác phẩm, một người con Chí Phèo khác ra đời bên cạnh cái lò gạch cũ. Đó là kết thúc của một vòng tròn khép kín không lối thoát.

Sự thay đổi tình cảm của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở là phát hiện mới của Nam Cao trong đời sống tinh thần của người nông dân. Bi kịch đau thương của Chí Phèo, kẻ chối bỏ quyền làm người, và nỗi đau khổ tột cùng của người nông dân thể hiện giá trị nhân văn đích thực và sâu sắc của Nam Cao. Tiếng nói này tố cáo những xã hội vô nhân đạo, tàn ác đẩy con người vào bi kịch. Nhà văn đồng cảm, bênh vực và phát hiện ra vẻ đẹp sâu thẳm trong tâm hồn người nông dân, trước sau như một, bản chất nhân hậu, chất phác ở họ không bao giờ mất đi. Biệt tài miêu tả tâm lí nhân vật của Nam Cao rất sắc sảo. Đặc biệt là tài miêu tả sự thay đổi tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp thị Hà.